De papa van Copernicium

Nikolaus_KopernikusRecentelijk schreven we al dat element 112 eindelijk officieel was erkend door de IUPAC, en dat als naam copernicium was voorgesteld, ter ere van Nicolaus Copernicus. De voorgestelde afkorting was “Cp”, maar daarover was men het niet geheel eens: Cp wordt in de organische chemie veel gebruikt voor cyclopentadienyl groepen (C5H5) en dat zou misschien verwarring geven, al valt daarover te twisten gezien het aantal geproduceerde atomen copernicium op één hand te tellen is. Een ander punt van kritiek is dat “Cp” ooit was voorgesteld als afkorting van element 71, destijds casseiopeium genoemd. Tegenwoordig staat element 71 echter bekend als lutetium, kortweg “Lu”. De UIPAC heeft echter als regel dat ooit voorgestelde namen, niet voor andere elementen mogen worden gebruikt, dus er komt een nieuwe afkorting voor copernicium: Cn.

Maar dat terzijde, er is namelijk nóg belangrijker nieuws te melden. Het bestaan van element 114 is namelijk bevestigd. Aangezien dit element (nog) niet erkend is door de IUPAC, heeft het nog de weinig spannende, systematische naam ununquadium en “Uuq” als afkorting. Maar, omdat element 114 via alfa-verval (uitzending van een heliumkern) vervalt in copernicium, is hiermee wel de papa van copernicium gevonden!

Science is Real and Meet the Elements

Een van mijn favoriete weblogs Boing Boing Video bracht een tijdje geleden de nieuwe band They Might Be Giants onder de aandacht met hun nieuwe hit “Meet The Elements.” Het nummer over het periodiek systeem der elementen verschijnt op het nieuwe TMBG album voor kinderen “Here Comes Science.” De video is geregisseerd door Feel Good Anyway. Vooral het begin is wat suf en ik ben absoluut niet onder de indruk van de band, al is het refrein wel iets dat in je hoofd blijft zitten. Luister hem uit en misschien dat je ervan gaat houden.

Gister werd ik nog eens op het volgende filmpje gewezen dat eigenlijk voor het bovenstaande filmpje hoort. ‘Science is Real’ vind ik eigenlijk veel leuker dan ‘Meet the Elements’. Dank je wel, Inge.

Blus een magnesiumbrand

Er bestaan verschillende soorten brandblussers: poederblussers, schuimblussers en koolzuursneeuw blussers. Dat laatste is gewoon een fancy naam voor een blusser waaruit CO2 komt. Je kunt niet zomaar elke brand met elk type brandblusser blussen. Kijk maar eens wat er gebeurt als je brandend magnesium in droogijs (vast CO2, -78.5 ºC) doet:

Verder lezen Blus een magnesiumbrand

Doorkoken op lage temperatuur

Een van onze fans wees ons afgelopen weekend op de volgende gebruiksaanwijzing:Rijstpak

Wie ziet de fout? Lees anders nog een keertje de gebruiksaanwijzing, maar nu kritischer. Met ‘ruim kokend water’ (punt 1) zullen ze vast bedoelen ‘voldoende water, en dat kokend’, maar bij punt 2 staat echt iets vreemds. ‘laat de rijst (…) op lage temperatuur 8 minuten doorkoken.’ Op lage temperatuur doorkoken? Het verschil tussen met en zonder deksel koken is inderdaad merkbaar omdat je veel warmte kan verliezen en de rijst dus van de kook raakt.

Op lage temperatuur koken? Als je een paar kilo zout toevoegt kun je het kookpunt van water verhogen van 100 graden Celcius (bij gewone druk, 1 atm = 101.325 Pa) naar 101 graden, maar dat is niet meer ‘naar smaak’ (en je kookt niet op een lagere temperatuur). Misschien heb ik een andere pan nodig? Eentje die onder verhoogde druk staat? Een snelkookpan is dan een optie, maar door de hoge druk in een snelkookpan gaat het kookpunt ook omhoog. Onder verlaagde druk koken dan? In het Himalaya gebergte?

Dat kan niet een serieuze aanmoediging van de fabrikant zijn, omdat de voedingswaarde (1730 kJ * 275 g/100 g = 4758 kJ) van een heel pak notenrijst net niet genoeg is om 2 dagen te kunnen voldoen, terwijl een reis naar het betreffende gebergte toch wel meer voeten in de aarde heeft (NB. de auteurs van deze blog nemen aan dat de consument van deze overheerlijke rijst niet in de positie is om de rijst in hun helikopter door te koken). Wel een lager kookpunt, maar ook niet te verwezenlijken. Misschien een vacuümpomp op je pan installeren. Dan gaat het kookpunt wel omlaag, maar er zal niet veel water overblijven in de pan, omdat dat allemaal weg wordt gezogen.

Laten we dan maar aannemen dat de fabrikant een schrijffout heeft gemaakt en bedoelt ‘op een laag vuur’. Want, lieve lezers en lezerinnen, als je de deksel op de pan houdt tijdens het koken, gaat er geen onnodige (warmte)energie verloren en kan het vuur ietsjes lager.

Stella, bedankt voor de tip en de scan van het pak rijst.