Vandaag is een labdag

Het is weer zo’n dag vandaag: rare-video-vrijdag. In mijn eerste jaar was vrijdag ook een labdag. Heerlijk. Onze vrienden van de Chemistry Blog hebben er een liedje over gemaakt.

En gelukkig is daar de toegift. Voor onze lieve Wiskundemeisjes (Mathmaticious) en onze vrienden van GeekStijl (Roll a D6).

Chemische 1 april-grappen

Op de eerste dag van april ben ik altijd een beetje chagrijnig. Ik houd helemaal niet van flauwe grappen, maar toch kan ik er niet aan ontkomen. Een goeie grap kan ik zeker waarderen, maar helaas komt dat niet zo vaak voor.

Wat zijn dan de echt goeie grappen? Wat zijn nou goeie scheikunde-pranks? De Chemistry Blog maakte een korte opsomming:

  • De galliumlepel
    Gallium is een wat vreemd metaal: het heeft een smeltpunt van 30°C. Dat betekent dat het bij kamertemperatuur gewoon een vaste stof is, maar dat je het in je handen kunt laten smelten. Of in warm water. Deze grap werkt zo: koop een lepelmal, giet die vol met gallium en bied iemand de zelfgegoten lepel aan om zijn/haar thee mee te roeren. Let op: gallium kan giftig zijn, dus eet/drink het niet op. Nogmaals: de thee is hierna niet meer drinkbaar!

  • Explosieve ketchup
    We weten sinds dit filmpje dat (azijn)zuur en baksoda (E500) extreem kan schuimen. Dit kun je — met wat rode (voedings)kleurstof — prima gebruiken om een vulkaanuitbarsting na te spelen, maar je kan er ook andere rode dingen mee laten uitbarsten. Een ketchupfles bijvoorbeeld. Er zit namelijk een serieuze hoeveelheid azijnzuur in ketchup (1–2%). Voor de duidelijkheid: 

    \ce{HCO3- + CH3COOH -> H2O + CO2 + CH3COO-}

    Let op dat de druk die opgebouwd wordt erg snel groot wordt, dus dat er maar een kleine hoeveelheid baksoda nodig is voor een flinke uitbarsting.

  • Brandend geld
    Dit is een bekende truc. Als je papiergeld wil laten branden, zonder dat het vergaat, doop je het in een half-om-half oplossing van water en ethanol. Als je het dan aansteekt, brandt de ethanol, en niet het papier(geld). Om het nog extra spectaculair te maken, kun je wat keukenzout aan de ethanol-water oplossing toevoegen, om de kleur van de vlam van blauw naar oranje/geel te veranderen. Als brandbare stof gebruik je natuurlijk een alcohol, dus in plaats van ethanol kun je, zoals in dit filmpje, ook spiritus of isopropanol gebruiken.

  • De vergruisde rat
    Deze laatste grap is te morbide om werkelijk uit te voeren en ik denk dat er op YouTube dan ook geen filmpjes van zijn. Er wordt gezegd dat de mensen die dit grapje uithalen, een speciaal plekje in de scheikundehel krijgen. De grap werkt als volgt: je kent de truc van de vergruisde roos? Neem wat vloeibaar stikstof, dompel een roos of een appelpartje lang genoeg in het stikstof en sla het daarna stuk met een hamer. De roos of het appelpartje zal vergruist uit elkaar spatten. Stel je nu hetzelfde voor met een rat.

Dingen waar chemici van houden

Net zoals vorig jaar kom ik opeens overal lijstjes tegen van Amerikaanse chemici die bloggen over de dingen die ze leuk vinden. De initiator Chemjobber stelde een lijst der lijsten samen, en later compileerde azmanam (van The Chemistry-blog) een nog langere lijst (waar wij ook op staan!). Andere hoogtepunten zijn die van The Scientist Next Door, Chemist Geek en LabMonkey4Hire. Na lang peinzen over of ik dit bericht in de vorm van een epos wilde gieten, of een sonnet, of een haiku, laat ik het toch maar bij een eenvoudige lijst-van-12:

  1. kleurveranderingen tijdens een reactie; luminescentie, fosforescentie, eigenlijk alle emissie en transmissie tussen de 400–700 nm;
  2. een eenvoudige formule die je observatie precies verklaart;
  3. obscuur glaswerk met veel stof;
  4. oude professoren die anekdotes vertellen aan de koffietafel;
  5. professoren die met labjas door het laboratorium struinen;
  6. de terugkerende discussies met/over/door natuurkundigen;
  7. een labjournaal waarin je later belangrijke details terug vindt;
  8. ruiken aan chemicaliën, terwijl je best weet dat je dat niet mag/moet doen;
  9. glaswerk met slijpstukken (vooral het invetten voor het vacuüm);
  10. een docent die nog wel een proefje voor thuis weet;
  11. piranha-zuur of loog-in-alcohol gebruiken, als koningswater niet werkt;
  12. een getailleerde labjas (met je eigen naam erop).

In de commentaren hieronder lezen we erg graag over jullie favoriete dingen in de scheikunde.

Een W|A widget voor scheikundigen

Ben jij ook wel eens last minute op zoek naar stofeigenschappen van reactanten? Vind je Wikipedia ook niet betrouwbaar? Azmanam van de Chemistry Blog heeft een Wolfram|Alpha-widget geschreven voor chemici. Hij is vrij te gebruiken en door een Wolfram-account aan te maken, kun je hem zelfs aanpassen. Wij presenteren u met gepast respect:

Edit: Nu ook te gebruiken als Desktop Gadget voor Windows, of Dashboard widget voor Mac OS X. Klik.