Vrijdagmiddag-experiment

Je verwacht het misschien niet, maar ook de Scheikundejongens vervelen zich wel eens. Vooral op de vrijdagmiddag. Ter leering ende vermaeck worden er dan de inmiddels beruchte vrijdagmiddag-experimenten uitgevoerd waarbij op grondige wijze hypothesen worden getoetst.

Euromunten

Eén zo’n hypothese kwam ter sprake tijdens de koffiepauze en had te maken met de één- en twee-euromunten. De €1 en €2-munten bestaan allebei uit twee verschillende delen, een ring en een centrum, die uit twee verschillende materialen zijn gemaakt. De €1-ring en het €2-centrum zijn gemaakt van een nikkel-messing legering (75% koper, 20% zink, 5% nikkel), terwijl het €1-centrum en de €2-ring gemaakt zijn van een koper-nikkel legering (75% koper, 25% nikkel). Als deze twee legeringen groot verschil in uitzettingscoëfficiënt (de mate waarin het materiaal uitzet bij verandering van temperatuur) zouden hebben, moet het mogelijk zijn om door sterk te verwarmen bij één van de twee munten de twee delen van elkaar te scheiden.

Dat wilden de Scheikundejongens wel eens proberen.

De benodigdheden:

Aldo wou niet op de foto

Verder lezen Vrijdagmiddag-experiment

Gemalen fietswrakken deel 2

Al lijkt het wel alsof we een goed verhaal hebben en de discussie goed bijbenen, stiekem lopen we een beetje achter. De twee afbeeldingen zijn krantenknipsels (Volkskrant, 19 en 20 oktober 2009, resp.). Helemaal onderaan lees je het officiële persbericht (16 okt. 2009) van de Nederlandse Voedsels en Waren Autoriteit (VWA). Misschien wel een dooddoener voor de discussie

Dingen die we (en ik hoop ook jullie) geleerd (zouden moeten) hebben na alle (koffietafel) discussies: Niet alles wat fijn en zwart is, is ijzerpoeder; niet alles wat aangetrokken wordt door een magneet, is metallisch ijzer; de resolutie van een filmpje op uitzendinggemist.nl is niet voldoende om de grootte van deeltjes te schatten; niet alle onderzoekers kunnen goed omgaan met onverwachte bezoeken; niet alle telefonistes zijn gekwalificeerd chemici en herkennen chemisch fout taalgebruik; presentatoren van populair-wetenschappelijke programma’s zijn niet altijd chemisch en/of academisch geschoold; een wetenschappelijke discussie voer je door te verwijzen naar meer dan één enkele wetenschappelijke (!) bron.

Kellogg's advertentie in VolkskrantArtikel in Volkskrant

Verrijking met ijzer van ontbijtgranen toegestaan

16 oktober 2009 – nieuwsbericht

Het toevoegen van ijzer aan ontbijtgranen is tot een wettelijk vastgestelde limiet toegestaan. Het nuttigen van producten verrijkt met ijzer binnen deze limiet vormt geen risico voor de gezondheid. De Voedsel en Waren Autoriteit (VWA) heeft geen reden aan te nemen dat de producten van de firma Kellogg’s op de Nederlandse markt deze limiet overschrijden.

Het ijzer dat gebruikt wordt als toevoeging in levensmiddelen is ijzerpoeder geschikt voor menselijke consumptie.

De uitzending van het televisieprogramma Keuringsdienst van Waarde over dit onderwerp wekt de suggestie dat ontbijtgranen met toegevoegd ijzer in Denemarken verboden zijn. Dit is onjuist. Ook in Denemarken is het toegestaan ijzer aan ontbijtgranen toe te voegen, mits er toestemming van de autoriteiten is verkregen.

De Europese Unie staat het toevoegen van ijzer aan levensmiddelen toe. Omdat de eetpatronen van de bevolking in de lidstaten onderling verschillen, bepalen lidstaten zelf aan de hand van de totale inname van ijzer welke limiet zij hanteren. De Nederlandse limiet is mede gebaseerd op de Nederlandse voedselconsumptiepeiling.

IJzer is een belangrijke stof voor een goede gezondheid. De indruk die het tv-programma wekt dat het om gemalen spijkers of ijzervijlsel zou gaan is flauwekul.

KNCV Onderwijsprijs

Tube Your Future is een initiatief van Science Center NEMO om middelbare scholieren een filmpje te laten maken over een professional. Hierdoor wil Tube Your Future scholieren kennis laten maken met enthousiaste bètawetenschappers en techneuten. Een groepje van vijf scholieren krijgt de opdracht om iemand te interviewen door hun eigen vragen te stellen. Daarna maken ze hier een leuk en creatief filmpje van om zo weer anderen een indruk te geven van wat het beroep van de professional nu inhoud.

Eva van den Berg is middelbare school docent scheikunde die eind 2007 een soortgelijk idee kreeg. Zij had een collega (Ingrid van der Wiel) die onderzoek deed naar Alzheimer als docent-onderzoeker bij AMOLF. Leerlingen interviewen iemand om zo andere leerlingen te laten zien wat het betekent om als scheikundig onderzoeker te werken.

Docent Eva werkt dus als docent scheikunde op het Stedelijk Gymnasium in Leiden. Daar was al een ploegje leerlingen actief met filmen van een schoolsoap en af en toe een reporters klusje. Deze fimploeg staat onder leiding van Jurriaan Kamps.

Lang verhaal, maar nu komt de clue: docent Eva is genomineerd voor de KNCV Scheikunde Onderwijsprijs vanwege ‘Onderzoek de onderzoekers’. Ze heeft met drie leerlingen (Jurriaan Kamps, Bauke Moerman en Ward van Es) het filmpje opgenomen en zal op 6 november gepresenteerd worden op de Woudschotenconferentie; 2 december wordt de winnaar bekend gemaakt en de prijs uitgereikt op Het Element. En wij, de Scheikundejongens, willen als platform dienen om het te laten bekijken door docenten en scholieren die op zoek zijn naar zoiets.

Jurriaan Kamps beschikt over het auteursrecht van bovenstaand filmpje. Het is niet toegestaan de film te downloaden, noch vanaf de Scheikundejongens.nl blog, noch vanaf een andere plaats. De Scheikundejongens hebben expliciet het uitzonderlijke recht gekregen om deze film hier te plaatsen. Als je in contact wil treden met Jurriaan kun je ons contactformulier invullen en wij zullen er dan voor zorgen dat het bericht bij Jurriaan terecht komt.

Wisebits

De volgende radio commercial hoor ik al een week of wat:

Is het erg dat de panda uitsterft? Is 1+1 altijd 2? Waarom maakt liefde blind? Wisebits stellen vragen en roepen vragen op. Ze zetten je grijze massa in beweging. Iedere werk/schooldag is er een kort filmpje met een portie frisse wijsheid.

Wisebits zijn korte filmpjes (90 seconden maximaal) die iets wonderlijks uitleggen. Het is een initiatief van de RVU en bedoeld voor de bovenbouw van de middelbare school. Er zijn ook opdrachten en lesbrieven beschikbaar door vakdocenten. De onderwerpen van de Wisebits worden bedacht door publieksfilosoof (wat dat ook moge zijn) Bas Haring en zijn denktank. Op twitter kun je op elke Wisebits reageren en zo samen verder denken.