Aldo – Pagina 47 – Scheikundejongens

In je mondje

Dag lieve mensen. Er is op de een of andere manier een ongelofelijk hoeveelheid gave sheit aan hardcore chemie op Internet te vinden. En weirdo’s die de chemie doen. Het volgende filmpje slaat alles. Een perfecte chemicus in de dop voerde een reactie in haar mond uit. Azijn + baksoda (E500) → schuim!

Wat hier gebeurt is eigenlijk heel eenvoudig, het is een simpele zuur-base reactie:

NaHCO₃ (s) → Na⁺ (aq) + HCO₃^– (aq)
CH₃COOH (aq) + HCO₃^– (aq) → CH₃COO^– (aq) + H₂CO₃ (aq)
H₂CO₃ (aq) → H₂O (l) + CO₂ (g)

(Allemaal evenwichtsreacties natuurlijk, maar omdat CO₂ gasvormig ontsnapt, nu aflopende reacties.)

Stiekem dus niet zo heel gevaarlijk, al is het azijnzuur in je mond niet lekker. De scheikundejongens vragen zich af wat er gebeurt als je je mond dicht zou proberen te houden of als je een hap bakpoeder in zou slikken en daarna veel cola zou drinken. Buikpijn?

Disclaimer: De makers van de website stellen zich niet aansprakelijk voor schade die direct of indirect verband houdt met het al dan niet opvolgen van adviezen op deze site.

Monty Python and the Holy Instrument

Uit de categorie ‘beter goed gejat dan slecht bedacht’: deze komt van Wired Science. Dunne laag chromatografie (TLC) is een scheidingsmethode die veel gebruikt wordt en niet duur is. Een bedrijf dat TLC machines maakt heeft een paar maanden geleden een viral hierover uitgebracht.

Voor iedereen die Monthy Python and The Holy Grail kent, is dit een goede parodie. Voor iedereen die noch bekend is met chomatografie, noch met Britse humor, noch met de Engelse taal: kijk niet.

Woordgrap van de week

Ik klaag al sinds m’n eerste studiejaar dat er te weinig goeie scheikundegrappen zijn die voor elke chemicus te begrijpen zijn. Dus geen specifieke grappen voor alleen organici of biofysicisch chemici.

Helaas laat het niveau van de grappen die ik wel tegen kom, te wensen over. Een voorbeeld van een grap die op onze studentenkamer hangt:

What do you do with a dead chemist?

— Barium

Heb jij nou een grap die wel leuk is? Stuur hem alsjeblieft in. Ik ben groot fan van woordgrappen, maar ik ken alleen maar wiskundegrappen. Help ons.

Wolfram|Alpha

Wie het Internet in de gaten heeft gehouden — vooral de Blogosphere — kan het niet ontgaan zijn dat er een nieuwe ‘computational knowledge engine’ online is (dus géén zoekmachine). De makers van het fantastische programma Mathematica hebben een machine die alleen feiten geeft. Wolfram|Alpha. Geen vervanger van Google dus, maar een aanvulling. Hieronder de plug-in voor op je site.

Voor wie is Wolfram|Alpha? Men geeft ons scheikundigen, de volgende voorbeelden. Alle bèta-wetenschappers en alle anderen die met getallen, formules en grootheden te maken hebben, zullen blij zijn. Het gebruik is gratis en voor iedereen die op zoek is naar ‘high-level’ kennis.

Maar werkt het nou een beetje? Nee, natuurlijk niet. Niet fantastisch in ieder geval. Je moet goed weten wat de zoekmachine allemaal kan verwerken. “Houdt mijn oma van koekjes” is niet alleen lastig omdat het Nederlands is (de zoekmachine is Engels), maar ook omdat Wolfram|Alpha jouw oma niet kent (koekjes kent de zoekmachine wel). Wolfram|Alpha weet gelukkig wel het antwoord op De Vraag. Van meer chemisch nut is bijvoorbeeld het zoeken van alle isomeren van C₁₀H₂₂, het opzoeken van fasediagrammen of het vergelijken van de kookpunten van stikstof en zuurstof. De zoekmachine kan je ook vertellen hoeveel cafeïne er in cola, koffie en thee zit.

De eerste bug die wij vonden, is dat geconcentreerd H2SO4 18 molair is (dit klopt inderdaad), maar dat Wolfram|Alpha tegelijk aangeeft dat een oplossing van H2SO4 niet meer dan 10,3 M kan zijn. Vreemd. Ook aardig is dat de zoekmachine je kan vertellen hoe je een 1 M oplossing van hexaan in water kunt maken, terwijl hexaan helemaal niet oplost in water.

Zaken waarvan ik heel blij ben dat ze ‘in ontwikkeling’ zijn: de Schrödinger vergelijking en MSDS (veiligheidsinformatie voor chemicaliën). Als je nog meer dingen tegenkomt die niet of niet goed werken, laat het ons weten.

We moeten goed in de gaten houden dat Wikipedia en YouTube de eerste paar maanden ook niet zoveel voorstelden, maar als dit uitontwikkeld is, ben ik heel erg benieuwd naar het resultaat. Wij zijn bijvoorbeeld erg benieuwd of er een Nederlandse versie komt. Hoe dan ook, wij zijn nu al fan.

Een praktisch periodiek systeem

Wil jij ook wel eens weten hoe de valentie elektronen opgevult worden, naarmate je verder in het periodiek systeem komt? Hier lieten we al een aantal alternatieve periodieke systemen te zien. Wat wel heel praktisch is, is een kleurcodering die de elektronconfiguratie van een element uitlegt. Van een van de schrijvers van ChemistryBlog:

The Basics
s-blocks are blue, d-blocks are green, p-blocks are shades of purple-pink, f-blocks are red. Black are for the elements that have never been studied chemically.

The Exceptions
The d-metals that are missing an s-electron in their octet are teal (green + blue). The f-metals that have an extra d-electron are brown (green + red). The super brights Palladium and Thorium gained or lost two electrons not in their native octet.

It was always difficult for me to remember where in the periodic table the electron configurations do not conform to what I would naively assume. I would hope this type of periodic table keeps it more in the mind of students.