Hoe trek je meer scheikundestudenten?

Aan de koffietafel van het lab waar ik werk, komen geregeld mensen van buiten ons lab even gezellig kletsen. En zo hoor je nog eens wat. Van de week werden de tegenvallende vooraanmeldingen scheikunde besproken. Op het nieuws hoorde ik dat er steeds meer VWO’ers na hun middelbare school gaan aan een universiteit gaan studeren. Dit zou zijn doordat de arbeidsmarkt niet heel veel perspectief biedt, dus “investeren ze in de toekomst.” Ik zeg: ga er lekker een jaartje tussenuit, lekker vrijwilligerswerk doen, ofzo. Maar de hedendaagse scholier wil méér leren.

Snap ik ook wel. Ik hoorde ook over de onderwijsvernieuwingen op het VWO. Scheikunde op de middelbare school gaat steeds minder lijken op wat er op de universiteit gegeven wordt. Er worden totaal verschillende onderwerpen aangesneden. Natuurlijk is zo’n gat niet handig. Wiskunde kampt al tijden met dit probleem, maar daar hoor ik nooit wat over. Ja, dat het lastig is, voor eerstejaars studenten. Oplossing? De opleiding aanpassen is geen (realistische) mogelijkheid, dus het middelbare schoolpakket zal dan moeten veranderen. Of studies en studenten moeten accepteren dat er een kloof is. Hoe dan ook, onderwijsvernieuwing in het scheikundepakket op de middelbare school is een reden dat in heel Nederland de vooraanmeldingen scheikunde tegenvallen.

Een andere reden zou zijn dat er steeds meer concurrentie is van nieuwe studies, met hippere (Engelstalige) namen. Life Sciences and Technology bijvoorbeeld. Ik krijg het gevoel dat de scholier dan stiekem óók wordt opgeleid tot scheikundige, maar dat kan ook aan mij liggen. Scholieren willen geen suffe studies meer doen als scheikunde, natuurkunde en wiskunde, maar Chemical Sciences, Advanced Physics en Theoretical & Applied Mathematics. Het beestje moet een naampje hebben, en als het klinkt zoals het is (superdik en de hipheid zelve) zal het me aan m’n billetjes oxideren hoe het genoemd wordt. Als het het maar over hetzelfde beestje hebben. Een andere concurrent van de studie scheikunde kan de nieuwe bachelor Gametechnologie zijn.

Als reactie op deze naam-trend zouden de Scheikundejongens graag het volgende willen voorstellen: naast de studie scheikunde, worden er twee nieuwe studies geïntroduceerd. “Chemistry” en “Molecular design”. Engels, hip, creatief, you name it. Alledrie de studies zullen niet heel veel meer studenten samen hebben, als de oude studie scheikunde voorheen kreeg. Uit zowel economisch als praktisch oogpunt zullen de studenten veel vakken samen doen. Natuurlijk zullen de studenten Molecular Design meer vakken zoals Advanced Quantum Chemistry and How I Learned To Stop Worrying And Love The Model volgen; studenten scheikunde zullen daarvoor in de plaats Kwantumchemie 3 en Risicoanalyse doen. Natuurlijk krijgen de studenten van alle drie de stromingen *kuch* studies een bachelorgraad in “Chemische Wetenschappen.” Kreeg ik ook; vraagt nooit meer iemand naar.

Een laatste reden waarom de vooraanmeldingen scheikunde zo tegenvallen zou natuurlijk ook kunnen zijn omdat de zoekmachine op de universiteitswebsite bagger is, de meeste linkjes kapot zijn en zelfs Google weigert je de goeie kant op te leiden. Gelukkig is dit laatste probleem met twee ICT’ers en een lang weekend goed op te lossen.

Teksten opmaken voor beta’s — een LaTeX introductie

Dit bericht is een introductie in onze nieuwe pagina.

Als je een verslag schrijft, zit je dan ook altijd zo te klooien met de bronverwijzingen? Als je op een computer een Word-bestand probeert te openen, is de opmaak dan ook op mysterieuze wijze veranderd? Als je een tekstbestand naar een vriend stuurt met een ander besturingssysteem, ben jij het dan ook zat dat hij/zij het niet kan openen omdat hij/zij niet dezelfde tekstverwerker gebruikt als jij? Houd jij van een esthetisch document maar weet je niet zoveel van typografie? Ben jij het ook zat om een tekstverwerker te moeten kópen en daarna altijd te blijven updaten en upgraden? Snap jij waarom mensen een vulpen gebruiken?

Als je hier steeds ‘ja’ antwoordt, raad ik je extreem sterk aan om over te stappen op \LaTeX (spreek uit als ‘laa-teg’, als in ‘tech-niek’). \LaTeX is niet een tekstverwerker, maar een tekst-zet-systeem. Het is dé manier om een tekst te schrijven zonder na te hoeven denken over de opmaak. Je typt je tekst, zet daaromheen een klein beetje code en een programmaatje ‘compileert’ (bouwt, drukt, zet of bakt) er een PDF van.

Deze manier van tekstzetten is erg populair bij beta’s (vooral natuur- en wiskundigen), maar nog veel te weinig bij scheikundigen, en daar willen wij iets aan doen. \LaTeX is fantastisch als je veel omgaat met bronnen (raak jij ook altijd de tel kwijt?), formules (zowel wiskundig als scheikundig), afbeeldingen (nooit meer nadenken over waar je ze neerzet) en nog veel meer. En omdat wij ‘a’ zeggen, zeggen wij ook ‘b’: om jullie snel en kort te introduceren in de gemakken die LaTeX biedt en omdat we begrijpen hoe lastig is om iets nieuws te leren, hebben we een introductiepagina over \LaTeX gemaakt. Daar staat hoe je het moet installeren, gebruiken en de simpele handleidingen die ik gebruikte om het te leren.

Een voorproefje. Als je het volgende typt

\documentclass[11pt,a4paper]{article}

\usepackage[dutch]{babel}
\usepackage{url}

\title{\LaTeX\ door Scheikundejongens}
\author{Aldo G.\,M.\,Brinkman \& Mark Vis}
\date{\today}

%%% EINDE PREAMBLE %%%

\begin{document}
\maketitle

Dit is een \LaTeX handleiding voor iedereen, door de Scheikundejongens.
\section{Hoe en wat?}
Lees meer op \url{https://scheikundejongens.nl/latex}
.

\end{document}

…verschijnt er…

Ziet dat er niet kinky uit? Zonder enige opmaak. En geef toe, als je even goed naar de code kijkt, zie je dat er niks gebeurd is. Wil je dit ook leren? Geen probleem, niet moeilijk, helemaal gratis. Lees hier verder.

Tot slot een aanmoediging voor als je het niet meer zit zitten, die tevens mijn lijfspreuk is over tekstverwerken.

Als het opmaken van een tekst in MS Word niet lukt, ligt dat meestal aan Word; als het opmaken van een tekst met \LaTeX niet werkt, ligt dat altijd aan jezelf.

Veel succes.

Fout in het systeem

In een collegezaal van de Universiteit van Turijn heeft men als eerbetoon aan de beroemde Italiaanse schrijver en chemicus Primo Levi — bekend van het boek The Periodic Table — een groot periodiek systeem opgehangen. Het periodiek systeem hangt er al dertien jaar, maar er zit wél een fout in! The Professor van Periodic Videos legt het uit.

Een foto van het betreffende periodieke systeem vind je hieronder (klik voor groter).

Primo Levi Lecture Theatre

Kun jij de fout vinden? Gebruik in de reacties s.v.p. de [spoiler]-tags. Het goede antwoord kun je hier vinden.

Chemicalize: overal moleculen

“Het Internet is de grote moderne bron van alle huidige kennis.” Dat zou mooi zijn, toch? Helaas is dat (nog) niet waar. De Engelse Wikipedia is goed te vertrouwen (in tegenstelling tot de Nederlandse), en er zijn al een hoop websites waar interessante kennis wordt verzameld. Jammer genoeg staat er nog veel in boeken én is een hoop kennis op Internet onbetrouwbaar.

Maar wat nou als je het Internet zélf slimmer zou kunnen maken? Een mooi voorbeeld vind ik Google Translate: dit is een vertaalfunctie die iedere lap proza kan vertalen in een aantal andere talen. De slimste functie vind ik de mogelijkheid om complete websites te vertalen. Als je een interessante website tegenkomt die in een vreemde taal geschreven is, laat je Google die site vertalen naar het Engels of Nederlands. Zo leg je kennis (taal) over het Internet (je interessante website) heen. In het Engels heet dit The Semantic Web (Het Semantische Web*, dat wil zeggen dat het betrekking heeft tot betekenis in taal of logica). Supergoed idee, toch?

In de vakantie kwam ik een soortgelijke functionaliteit tegen: Chemicalize. Op deze website kun je snel informatie (structuur + link naar meer info) opzoeken over moleculen, op dezelfde manier als dat Google websites vertaalt. Voer het adres van de website in en op die site zullen alle chemische namen onderlijnd worden. Wanneer je je cursor over de naam houdt, verschijnt er een kleine afbeelding van het betreffende molecuul. Als je op het molecuul zou klikken, word je verwezen naar een website met meer informatie.

Laat zien, laat zien! Als voorbeeld zullen we deze blogpost chemikalizeren. Klik op deze link, en kijk naar deze woorden: carbon, oxygen, cocaine, cafeine, nicotine, theobromine, histamine, gold, DNA. Let op dat de versie die nu uit is, een alfa is. Dat betekent dat hij nog niet voor algemeen gebruik geschikt is, maar dat er wel al mee getest kan worden en dat bug reports op prijs worden gesteld.

Als je een website op deze manier wil bekijken, kun je naar de website van Chemicalize gaan en daar het adres van deze site invoeren, maar je kan ook handmatig een website op deze manier bekijken. Als je goed naar de url kijkt, zie je al wat de clou is:

www.chemicalize.org/?q=https://scheikundejongens.nl

Nu je dit weet, zijn er opeens een heleboel dingen mogelijk. Je kunt deze functie heel gemakkelijk in FireFox verwerken, maar je zou dit ook kunnen automatiseren voor complete websites. Voor een weblog bijvoorbeeld. Onze weblog! Elke keer als jullie dan op onze blog zouden komen, zou geen enkele chemische naam meer iets voor jullie verborgen kunnen houden. Uit betrouwbare bron hoorden we dat er al aan een functionaliteit wordt gewerkt voor WordPress (de software waarmee wij onze weblog maken). Dus hierbij onze vraag aan jullie: wat denken jullie daarvan? Zouden jullie dat gemakkelijk vinden, of juist storend? En zouden jullie nog meer toepassingen kunnen verzinnen voor deze functionaliteit?

Via Reactive Chemistry Blog

* Andere, duidelijkere, vertalingen kunnen zijn: Het Toegevoegde Web, Het Intelligente Web en Het Overdekte Web

Altijd een periodiek systeem bij de hand

Als rasechte scheikundige kun je niet met een gerust hart de deur uitstappen zonder een periodiek systeem bij je te hebben. Zo heb ik al vrij vlot, nadat ik scheikunde ging studeren, een periodiek systeem voorin mijn map met collegeaantekeningen gestopt. Maar die map heb ik lang niet altijd (meer) bij me. Mijn iPod touch heb ik juist wél altijd bij me, dus een periodiek systeem in de vorm van een iPhone/iPod touch-app leek mij wel handig. (Voor een iPhone ben ik natuurlijk te arm.)

Lange tijd kon ik geen app vinden die aan mijn wensen voldeed, zoals het kunnen weergeven van elektronenconfiguraties en werkzaam zijn zonder internetverbinding. En dat allemaal zo gratis mogelijk. The Elements van Theodore Grey is weliswaar erg mooi, maar alleen beschikbaar voor de iPad en iPhone 4 en niet erg goedkoop.

Recentelijk kwam ik een app tegen van het chemiebedrijf Merck (de Duitse Merck wel te verstaan, niet de Amerikaanse van de bekende Merck Index), die doet wat ik wil en is bovenal helemaal gratis. Het gaat hier om PSE HD, wat natuurlijk staat voor Periodic System of the Elements.

Wanneer je PSE HD opstart, verschijnt er een groot periodiek systeem. Druk je op een element, dan verschijnt er een popupje met meer informatie. Vanuit hier kun je ook doorklikken naar lijstjes met bijvoorbeeld smelt- en kookpunt, dichtheid, oxidatietoestanden, elektronenconfiguratie en atoomstraal. Van veel elementen kun je bovendien een plaatje te zien krijgen en staat er informatie over de ontdekker bij. Merck is een commercieel bedrijf, dus geven ze ook een linkje naar “Products for analytical testing.” Tja, het geld moet ergens vandaan komen natuurlijk.

Als je op het Merck-logo linksboven drukt, verschijnt er een lijst met extra opties. Sommige opties zijn een beetje cryptisch omschreven. Met “Search” kun je alleen op naam zoeken, terwijl het knopje “Classification” je juist laat zoeken op eigenschappen zoals toestand bij kamertemperatuur of classificatie (alkalimetaal, overgangsmetaal, etc). En gek genoeg laat het knopje “State at room temperature” je juist overzichtelijk zien wat de aggregatietoestand van alle elementen is bij een willekeurig te kiezen temperatuur.

Met het knopje "State at room temperature" kun je de aggregatietoestanden van alle elementen bij een willekeurige temperatuur te zien krijgen.

Een andere handige feature vind je bij “Property ranking.” Dit geeft je een overzichtelijke tabel met allerlei eigenschappen van de elementen. Je kunt uiteraard sorteren op een willekeurige kolom, dus als je bent vergeten welk element de hoogste dichtheid heeft, dan is dat met deze tabel zo te vinden.

Samengevat, PSE HD is een mooie en handige app. Hoewel hij een paar eigenaardigheden heeft, mogen we voor de prijs (gratis) zeker niet klagen. PSE HD is verkrijgbaar in de App Store en werkt op de iPhone, iPod touch én iPad. En voor iedereen zonder iShizzle is er ook een online versie.

Update: PSE HD is deze week in de App Store uitgeroepen tot iPhone app van de week!