Drank onder een microscoop

Dat drank en scheikunde goed samengaan, wist de grondlegger van het Periodiek Systeem der Elementen, Dmitri Mendeleev, ons al te vertellen — alhoewel alcohol drinken op het lab natuurlijk uit den boze is. Toch is drank op het lab wel nuttig, want je blijkt er de meest prachtige plaatjes mee te kunnen maken. En daar hebben de onderzoekers achter BevShots hun werk van gemaakt. Hieronder zie je een voorbeeld van een van hun kunstwerken.

© BevShots

Hoe komt BevShots tot deze prachtige, bijna psychedelische plaatjes? Door veel te experimenteren met drank, natuurlijk. Om te beginnen nemen ze een voorwerpglaasje met daarop een beetje van hun favoriete drankje — bij het plaatje hierboven is dat stout. Dat laten ze vervolgens rustig drogen, oftewel het water en de ethanol verdampen. Hierbij ontstaan kristalletjes van verscheidene stoffen in de drank. Ik gok dat hierbij vooral koolhydraten belangrijk zijn.

Het voorwerpglaasje met het opgedroogde drankje wordt vervolgens bekeken — waarschijnlijk onder een polarisatiemicroscoop — maar hier blijkt BevShots niet al te veel over kwijt te willen. Dat is natuurlijk het geheim van de smid. Het geheim van polarisatiemicroscopie is dat, wanneer een materiaal in verschillende richtingen een verschillende brekingsindex heeft (dubbelbreking), het oplicht. Vaak ontstaan hierbij als gevolg van interferentie, ook nog allerlei kleuren. Als je een zonnebril hebt met polariserende glazen, heb je vast wel eens bij spiegelende autoruiten de kleuren van de regenboog gezien. Dit is hetzelfde effect. Materialen met een gelijke brekingsindex in alle richtingen lichten niet op onder een polarisatiemicroscoop. Polarisatiemicroscopie wordt overigens veel gebruikt voor het bestuderen van mineralen en vloeibare kristallen.

Hieronder zie je nog een aantal van de kunstwerken van BevShots. Klik voor een grotere afbeelding.

De kunstwerken van BevShots zijn te bestellen op hun site in allerlei formaten. Het is dat ik nog lang niet jarig ben, want anders had ik het wel geweten. Voor op je lijstje dus. Proost!

Ideetje voor het IYC2011

We schreven al eerder over de aankondiging van het Internationale Jaar van de Chemie (IYC) in 2011. Wij riepen op tot een feestje. Twee weken later is de KNCV erg benieuwd naar uw inbreng. Ze verlangden een idee van een half A4, voor eind mei. De haalbaarheid willen ze graag overleggen met U.

Eigenwijs als we zijn, trekken we ons hier niks van aan. Een open verzoek naar jullie allemaal: ons idee.

Schilderij van Ilya Repin en shop door Christopher

Het ultieme toonbeeld van de scheikunde is natuurlijk het periodiek systeem der elementen. Iedereen weet dat de Russische natuur- en scheikundige Dmitri Mendeleev de vormgever van dit fantastische overzicht is. Maar wat niet iedereen weet, is het onderwerp van zijn promotieonderzoek. Ook die goeie ouwe Mendeleev is ooit doctor geworden.

Op 4 februari 1865 sprak hij een rede uit waarna hij werd gepromoveerd tot doctor in de (natuur)wetenschappen. De titel van de rede: “Рассуждение о соединении спирта с водой” (“Verhandeling over de Combinaties van Water met Alcohol”). Conclusie? Als vodka minder dan 38% alcohol bevat, smaakt het waterig; meer dan 38% geeft een branderige smaak. Hoe hij hierachter is gekomen? Het eigenvolume van watermoleculen en ethanolmoleculen, in combinatie met de hoeveelheid ethanolmoleculen die om een watermolecuul passen. Super dik!

Mijn idee is om op vrijdag 4 februari 2011 een feestje te bouwen ter ere van de geweldige Dmitri Mendeleev. We komen samen op een nog nader te bepalen locatie en zullen daar een ode brengen aan al het goede dat de chemie ons voortbracht. De gaafste experimenten zullen gedemonstreerd worden; optredens van bands als The Chemical Brothers en We Are Scientists; lezingen over de overgang van alchemie naar scheikunde; misschien een lezing van prof. dr. Martyn Poliakoff (uit Periodic Videos); een periodieke collectie der elementen; ijsjes maken met vloeibaar stikstof; en natuurlijk is er naderhand een borrel. Wat vinden jullie?

Met dank aan Andrei voor het vertalen van datum en titel van het proefschrift