Er zijn experimenten die je eigenlijk gewoon helemaal niet hoort te doen. Een levende goudvis in de vloeibare stikstof (-196°C) gooien is zo’n experiment. Een docent deed het. Kijk en huiver.
Je had misschien verwacht dat de goudvis na afloop in stukjes uiteengeslagen zou worden. Dit wordt vaak met bijvoorbeeld een roos, een mandarijnenpartje of een banaan wordt gedaan, die in de vloeibare stikstof hebben gelegen. Echter, na een paar seconde wordt de goudvis weer terug in het water gedaan, en leeft het beestje gewoon nog! Hoe kan dat?
De goudvis overleeft dankzij het Leidenfrosteffect. Doordat de goudvis meer dan 200°C warmer is dan de vloeibare stikstof, kookt de stikstof rondom de goudvis zo snel, dat er een dun isolerend gaslaagje ontstaat. Daardoor bevriest de goudvis niet meteen. Vaak wordt dit effect op een iets diervriendelijke manier gedemonstreerd door wat vloeibare stikstof over iemands hand te gieten. Maar dit kan natuurlijk ook.
Via Geekologie
Weet je zeker dat het hier om het Leidenfrost effect gaat? De vis lijkt toch minstens 7 seconden in de stikstof te zitten… waarschijnlijk lang genoeg om wél echt iets te bevriezen.
Ik kan me beter voorstellen dat hij gewoon tijdelijk in cryo is en weer langzaam tot leven komt in het water (al dan niet met lokale celschade).
Goede vraag. Als je een plens stikstof op een tafel/vloer gooit, dan houdt het Leidenfrost-effect best enige tijd stand. Maar z’n vinnen zullen natuurlijk best bevroren zijn geraakt. Wie gooit even een waterballonnetje met de massa van een vis in de vloeibare stikstof om te kijken hoe snel het bevriest?
Ja, ik twijfel ook. Ook omdat vissen koudbloedig zijn. Leidenfrost is wel goed te begrijpen bij een warme vaste stof met een veel koudere vloeistof, maar vloeistof-vloeistof? Maar helaas weet ik zo snel even geen experiment te verzinnen om dit uit te sluiten. Of je moet heel handig zijn met microscopen en het herkennen van ijskristallen in cellen. Hopen op celschade dan maar?
De voor levende cellen gevaarlijke ijskristallen ontstaat vooral bij langzame bevriezing rond de 17-20 graden. Dan groeien de kristallen langzaam groter en prikken ze na een poosje door celwanden en organellen heen.
Als je aan quickfreeze doet (zoals hier met vloeibare stikstof) groeien de ijskristallen van klein naar groot, maar ontstaan er heel vlug een heleboel kleine ijskristallen. Zo is het bijvoorbeeld ook veel beter om biobankweefsel heel vlug te bevriezen, omdat de weefselstructuur behouden blijft.
Wellicht is iets dergelijks hier ook aan de hand: de vis gaat even in statis door de extreem lage temperatuur. Hij lijkt ook wel harden stijf geworden als de docent ‘m weer naar het water verplaatst, dat gebeurt bij het leidenfrost effect toch niet?
Een volgende vraag is: hoe lang blijft deze vis nog in leven? Want hoewel weefsel wel behouden blijft bui quickfreeze, is het toch niet mogelijk om daar nog blijvend levende cellijnen uit te kweken. Wellicht heeft deze vis wel schade opgelopen, maar zien we dat niet meteen.
Ja, die leraar verdient een Nobelprijs voor z’n dierenliefde 😛
Beste mensen, vissen zijn dieren met gevoel en bewustzijn, dat is al in 1986 bewezen door wetenschappers van de Rijksuniversiteit Utrecht (Verheijen en Buwalda).
Waarom zou je een dier laten lijden? En waarom een vis? Omdat hij geen “aaibaar dier” is? Wij vinden het erg dat mensen zo met levende wezens omspringen. Vissen kunnen lijden door pijn, angst en stress.
Vissen kunnen niet schreeuwen en gillen,ze kunnen hun belagers niet krabben of bijten of zich anderszins verdedigen.
Als iemand een hond of kat zo zou behandelen als men met vissen doet, dan zou die persoon voor de rechter moeten verschijnen wegens dierenmishandeling.
Met vriendelijke groet,
Stichting Vissenbescherming,
Marijke Santen, secretaris
http://www.vissenbescherming.nl
@ Marijke Santen van stichting bomen knuffelen,
Als je met muizen proeven mag doen mag je toch ook met vissen proeven doen? Niet omdat ze niet ‘aaibaar’ zijn maar omdat zo een beest oerdom is.
Meestal geld: hoe kleiner het beest hoe dommer (logisch dat in een klein hoofdje niet veel hersens passen). Zo een dom beest zal wel een beetje besef hebben maar veel minder dan een hond of een kat. Daarom zijn dit soort dier experimenten totaal niet zielig.
Wat de natuur met zichzelf doet is pas schokkend. Ik heb mijn kat al genoeg visjes en vogeltjes op een gruwelijke wijze zien vermoorden. Niet omdat hij honger had maar om te spelen 😉
Je bent trouwens ongeoorloofd aan het adverteren voor die boomknuffelsite. Als secretaris weet je toch wel dat dat niet zomaar mag?
– See more at: http://scheikundejongens.nl/2011/11/een-goudvis-en-vloeibare-stikstof/comment-page-1/#comment-38368
@ Marijke Santen van stichting bomen knuffelen,
Als je met muizen proeven mag doen mag je toch ook met vissen proeven doen? Niet omdat ze niet ‘aaibaar’ zijn maar omdat zo een beest oerdom is.
Meestal geld: hoe kleiner het beest hoe dommer (logisch dat in een klein hoofdje niet veel hersens passen). Zo een dom beest zal wel een beetje besef hebben maar veel minder dan een hond of een kat. Daarom zijn dit soort dier experimenten totaal niet zielig.
Wat de natuur met zichzelf doet is pas schokkend. Ik heb mijn kat al genoeg visjes en vogeltjes op een gruwelijke wijze zien vermoorden. Niet omdat hij honger had maar om te spelen 😉
Een logisch vervolg op dit experiment is om die docent in vloeibare stikstof onder te dompelen
en weer op te warmen naar kamertemparatuur.
Beste Snotaap,
Is het misschien mogelijk om commentaar dat jou niet bevalt op een beschaafde en wetenschappelijke manier te bestrijden?
Als je half zoveel aandacht had besteed aan de inhoud van je bericht als aan de nogal puberale stijl had je vast wel een valide argument voor je standpunt kunnen formuleren. Die zijn er namelijk wel. Wat je nu hebt geproduceerd hangt aan elkaar van onjuiste aannames en drogredeneringen.
Ter controle kun je een experiment doen: meet eens na of je hoofd kleiner is dan gemiddeld. Mocht dat niet zo zijn, dan gaat je verhaal niet op.
Ik heb voorlopig geen oordeel over de ethiek van de demonstratie (ik zou het niet doen) maar reacties zoals die van Snotaap zijn een vervuiling van elke discussie.
@ snotAAP
Een gousvis kan het gezicht van zijn “baasje” ongeveer half jaar onthouden.
Vissen ervaren ook pijn.
Pijn is natuurlijk een funtionele prikkel, dus ook handig voor de vis. Bovendien is al lang door meerdere onderzoeken bewezen dat veel vissen pijn ervaren.
Jouw “logica” gaat niet op. Mensen hebben erg grote neuronen. Sommige dieren hebben juist erg kleine neuronen. Als een beest, met een kleine hersenpan, toch even veel neuronen heeft als de mens dan zou het beest dus even “slim” kunnen zijn. Uw stellingname over hersengrootte is iets van vroeger, de meeste (echte) wetenschappers zijn daar tegenwoordig meer genuanceerd in.
Over apen gesproken (u noemt zichzelf snotAAP). Chimpansees kunnen veel beter een spel memory spelen, of anders gezegd, ze winnen het gemiddeld van mensen. Mensen spiegelen vaak hun beeld van intelligentie op andere dieren. Gelukkig maakte een spelletje al duidelijk dat zelfs een dusdanig bestudeerde soort als de chimp in sommige opzichten slimmer is dan de mens.
Tenslotte, sommige vissen waren er mijoenen jaren voor de mens. Zeer complexe patronen in hun gedrag zijn waargenomen. Bijvoorbeeld het samenwerken met een andere vissensoort in een soort drijfjacht. Er zijn aanwijzingen dat sommige zeedieren erg slim zijn. (Niet allen de dolfijn dus).
@ snotaap Misschien redeneert u vanuit uw eigen begripsvermogen, het zou kunnen dat dat een beperking is. Vriendelijke groeten, Stefan.
een mens hoeft niet slimmer te zijn als een chimpansee en andersom.
Het feit dat ik verlies van een 3 jarige met memory zegt niks over hoe slim de 3 jarige is; hooguit dat het brein en de herkenning van patterns anders werkt.
@Stefan — niet zo naar doen, nergens voor nodig.