Ununbium – Scheikundejongens

De papa van Copernicium

Recentelijk schreven we al dat element 112 eindelijk officieel was erkend door de IUPAC, en dat als naam copernicium was voorgesteld, ter ere van Nicolaus Copernicus. De voorgestelde afkorting was “Cp”, maar daarover was men het niet geheel eens: Cp wordt in de organische chemie veel gebruikt voor cyclopentadienyl groepen (C₅H₅^–) en dat zou misschien verwarring geven, al valt daarover te twisten gezien het aantal geproduceerde atomen copernicium op één hand te tellen is. Een ander punt van kritiek is dat “Cp” ooit was voorgesteld als afkorting van element 71, destijds casseiopeium genoemd. Tegenwoordig staat element 71 echter bekend als lutetium, kortweg “Lu”. De UIPAC heeft echter als regel dat ooit voorgestelde namen, niet voor andere elementen mogen worden gebruikt, dus er komt een nieuwe afkorting voor copernicium: Cn.

Maar dat terzijde, er is namelijk nóg belangrijker nieuws te melden. Het bestaan van element 114 is namelijk bevestigd. Aangezien dit element (nog) niet erkend is door de IUPAC, heeft het nog de weinig spannende, systematische naam ununquadium en “Uuq” als afkorting. Maar, omdat element 114 via alfa-verval (uitzending van een heliumkern) vervalt in copernicium, is hiermee wel de papa van copernicium gevonden!

Oproer in scheikundeland

Gooi je Binas maar weg. Scheur het periodiek systeem maar van de muur. Bestel maar een nieuw douchegordijn. Het periodiek systeem zal namelijk nooit meer hetzelfde zijn.

We schreven al eerder dat element 112, ununbium, eindelijk was erkend door de IUPAC. Toen had het element nog geen officiële naam; ununbium is namelijk slechts een tijdelijke, systematische naam voor element 112. Inmiddels is er een definitieve naam voorgesteld. Deze naam is copernicium (symbool: Cp), ter ere van astronoom Nicolaas Copernicus (1473-1543). Copernicus is samen met Galilei de grondlegger van de heliocentrische theorie, een theorie die zegt dat de zon het middelpunt van het zonnestelsel is.

Dit is wat de mensen van The Periodic Table of Videos hierover te zeggen hebben:

De verwachting is dat over ongeveer 6 maanden de naam copernicium definitief wordt. Tot die tijd kun je met kritiek over de naam terecht bij de IUPAC, dé organisatie die de naamgeving van stoffen en elementen verzorgt.

Waar we ook erg geïnteresseerd in zijn: wat vinden jullie van deze naam? Wat vinden jullie ervan dat een element is vernoemd naar een astronoom? Vind je copernicium ook lastig uit te spreken en heb je liever copernicum? Of toch liever ScheikundeJongium?

Hoera voor Uub!

*nieuwsflits*

Afgelopen woensdag 10 juni is er officieel door het GSI Helmholtzzentrum für Schwerionenforschung GmbH in Darmstadt (Duitsland) het nieuwsbericht uitgegaan dat zij de ontdekkers zijn van het 112’ste element van het periodiek systeem der elementen zijn. 21 Onderzoekers uit Duitsland, Finland, Rusland en Slowakije. Op 22 mei 2009 heeft de IUPAC de ontdekking van element 112 erkend in dit artikel.

Ununbium (Uub) is gesynthetiseerd door zink ionen (30 protonen in de kern) in een deeltjesversneller op lood (82 protonen) kernen af te schieten. De kernen fuseren (vandaar de naam ‘kernfusie’) en de 112 protonen in de nieuwe kern vormen een nieuw element.

Sinds 1981 heeft GSI deeltjesversneller zes nieuwe chemische elementen ontdekt, namelijk alle elementen van 107 tot 112. Element 107 heet Bohrium, element 108 Hassium, element 109 Meitnerium, element 110 Darmstadtium en element 111 is Roentgenium genoemd.

Markant detail is dat het ²⁸⁵Uub isotoop een halfwaardetijd heeft van 29 seconden (het duurt dus 29 s voordat de helft van alle atomen vervallen is), het ²⁸³Uub isotoop een halfwaardetijd van 3 s en de andere isotopen een aantal milliseconden. De fase is nog onbekend maar vermoed wordt dat in het geval van een gas de stof kleurloos zal zijn en in het geval van een vloeistof, zilver-wit of metallisch-grijs.

De Scheikundejongens feliciteren de ontdekkers van het 112de element van harte. Veel plezier ermee.

De officiele ontdekkers van het 112de element.