Mendeley en LaTeX

Dit bericht is een vervolg op Artikelbeheersystemen: Mendeley en Papers. Let op, jargon aanwezig. Als er fouten in de voorbeeldcodes zitten, hoor ik dat graag.

Mijn eis voor een goed artikelbeheersysteem (bibliografie-gegevensbestand) is dat het goed met LaTeX overweg moet kunnen. Of simpeler gezegd: er moet een BibTeX-bestand in én uit kunnen. En dat doet Mendeley, maar niet zonder een paar instellingen te veranderen. In dit bericht zal ik uitleggen hoe je Mendeley het best kan ‘temmen’.

Om ervoor te zorgen dat Mendeley een BibTeX-bestand synchroniseert (en dus niet eenmalig bijwerkt), ga je naar in de opties naar het tabblad “BibTeX” (Windows: het menu “Tools” > “Options”; Mac: “Mendeley Desktop” > “Preferences…”). Vink nu “Enable BibTeX syncing” aan en klik op “Create one BibTeX file per collection” aan om ervoor te zorgen dat elke collectie (Mendeley-Folder of -Group) een eigen BibTeX-bestand krijgt. Voor de lokatie van de BibTeX-bestanden suggereer ik iets als ~/Documents/Mendeley Desktop/BibTeX, dan worden je .bib-bestanden samen bij de PDF’jes van je artikelen bewaard. Verder vind ik het fijn dat al mijn projecten een eigen BibTeX-bestand krijgen, want dan worden de losse bestanden tenminste niet zo groot.

Een andere handigheid die mij al vaak mijn TeX-leven heeft gered, is dat ik voor ieder schrijfproject een aparte map aanmaak (met de fantasieloze naam “LaTeX”). Een voorbeeld. Stel nu, ik ben bezig met een project. Ik heb de volgende (arbitraire) map-structuur op m’n (Mac OS X) computer:

~/Documents/project/LaTeX
~/Documents/Mendeley Desktop/BibTeX
~/Documents/Mendeley Desktop

Ik heb mezelf aangeleerd om al mijn LaTeX-gerelateerde documenten, per project, in één LaTeX-map te zetten (dat zijn de *.tex, een *.bib en een map images/ met alle plaatjes). Nu ben ik overgestapt op Mendeley en die houdt een BibTeX-bestand bij voor ieder los project in ~/Documents/Mendeley Desktop/BibTeX. Dat is een beetje vervelend, want dat is niet de LaTeX-map van het project, en LaTeX kan ook niet omgaan met spaties in bestandslocaties.

Hoe vertel ik nu tegen LaTeX waar mijn referentiebibliotheek staat? Dit kan op twee manieren: 1) je haalt de spaties uit de map van Mendeley Desktop en vertelt LaTeX waar je referentiebibliotheek écht staat of 2) je houdt LaTeX voor de gek en maakt een symbolische link aan op de plaats waar LaTeX verwacht dat je BibTeX-bestand staat. Let op, dit is niet hetzelfde als een snelkoppeling (Windows) of een alias (Mac OS X)! Hoe doe je dit?

Optie 1

Ga in Mendeley weer naar de opties, maar ditmaal naar het tabblad “File Organizer”. Als je een vinkje hebt staan  bij “Organize my files”, haal dan de spatie uit de padnaam (er staat nu dus “MendeleyDesktop”, i.p.v. mét spatie). Doe hetzelfde op het tabblad “BibTeX” waar je eerder al was. Zet nu aan het eind van je .tex-bestand, op de plek waar de bibliografie moet verschijnen, de volgende regels:

\addcontentsline{toc}{chapter}{Bibliography} % Optioneel
\bibliographystyle{ieeetr} % Om de stijl van de bibliografie in te stellen; andere opties mogelijk
\bibliography{~/Documents/MendeleyDesktop/BibTeX/project.bib}

Optie 2

Om een link aan te maken van het originele BibTeX-bestand naar de LaTeX-map, kan gebruikt gemaakt worden van een symbolische link (symlink). In Unix (dus ook Mac OS X) en Linux typ je het volgende in de terminal:

ln -s [bronbestand] [doellocatie]

Let op dat je de spaties moet afvangen door een backslash ervoor te zetten, of het volledige pad tussen aanhalingstekens moet zetten. Een voorbeeld:

ln -s ~/Documents/Mendeley\ Desktop/BibTeX/bibtex.bib ~/Documents/project/LaTeX/bibtex.bib

In Windows typ je het volgende in de command prompt:

mklink [bronbestand] [doellocatie]

Bestandslocaties met spaties zet je tussen aanhalingstekens. Voorbeeld:

mklink "C:\Users\[naam]\Documents\Mendeley Desktop\BibTeXbibtex.bib" C:\Users\[naam]\Documents\project\LaTeX\BibTeXbibtex.bib

Let op, ik heb dit niet getest in Linux of Windows. Let nog een keer op: een symlink is niet hetzelfde als een snelkoppeling (Windows) of een alias (Mac OS X).

Tot slot moet ik opmerken dat er nog altijd een aantal bugs (en bad features) in Mendeley zitten, maar dat ik de opzet van het programma heel sterk en compleet vind. Het is waarschijnlijker voor een (nieuw) programma dat fouten er in de loop der tijd uitgehaald worden; de kans is kleiner dat nieuwe functionaliteiten in diezelfde tijd toegevoegd zullen worden. Mijn conclusie: Mendeley is een goed en veelbelovend programma.

Gratis iPad voor scheikundestudenten

De Scheikundejongens hebben hun bachelorgraad gehaald in Utrecht. De Universiteit Utrecht (UU) is de grootste scheikundeopleiding in Nederland en heeft een prima en breed bachelorprogramma. Nu wil het geval dat de SJs ook aan voorlichting doen voor de UU. Op open dagen, voor vwo’ers die een middag op het lab komen en zo nog wat klusjes. Geweldig werk met veel lachen. Bijkomend voordeel van dit werk is dat we nog wel eens wat horen.

Het aantal vooraanmeldingen van dit jaar is historisch laag (43, -42% t.o.v. vorig jaar). Er hebben zich sinds jaren niet zo weinig middelbare scholieren aangemeld voor de opleiding scheikunde. Niet alleen in Utrecht, overal in Nederland gaat het een beetje rot. 2006 was een Utrechts topjaar (90 eerstejaars), maar sindsdien gaat het niet zo lekker meer.

Ik zou nu een lange verhandeling kunnen houden over hoe dat nou komt. Klassieke bètastudies hebben natuurlijk te lijden onder concurrentie van studies met hippere namen (Natuurwetenschap & Innovatiemanagement en Life Sciences and Technology). Natuurlijk hangen de tegenvallende aanmeldingen ook samen met de nieuwe opzet van het VWO. Er zijn ongeveer evenveel scholieren met een N&G-profiel en een N&T-profiel als voorheen, maar tegenwoordig kan niet iedere N&G-scholier zomaar scheikunde studeren. Natuurkunde en wiskunde B zijn geen verplicht onderdeel meer van het N&G-profiel, maar wel noodzakelijk voor een studie scheikunde. In reactie daarop vereist de UU dat een toekomstige student, natuurkunde en wiskunde B in zijn/haar pakket heeft (er wordt vanuit gegaan dat als je scheikunde wil studeren, dat je dat dan ook al volgde op de middelbare school). Hierdoor vallen wellicht een hoop scholieren buiten de boot.

Het doel van scheikunde-opleidingen is zoveel mogelijk mensen die geschikt zijn voor de studie, ervan te overtuigen die studie te gaan volgen. Wat de UU of andere universiteiten in deze tijden van cri[censuur] in gedachten hebben, dat weet ik niet, maar de Vrije Universiteit van Amsterdam vind blijkbaar dit een mooi moment voor zelfreflectie. Hoe maken we het onderwijs beter?

Wat is er zo speciaal aan deze tijd? Precies, wij leven in het digitale tijdperk. En welke leeftijdscategorie komt hier verreweg het meest mee in aanraking? Precies, jongeren. Dus als je ze ergens mee wil lokken, houd je ze iets voor dat ze mooi vinden. Een gratis iPad. Simpel he? Voorwaarde: maak je bachelor scheikunde af.Een Apple iPad

Nu hoor ik jullie al denken: “Je denkt toch niet dat die scholieren daarin trappen?” of “Zo’n apparaat is toch helemaal niet nuttig voor een studie scheikunde?” Dat eerste is natuurlijk niet waar. Ik hoop dat middelbare scholieren natuurlijk kijken naar het niveau van de opleiding zelf, maar als ik iets geleerd heb van al die jaren voorlichting, is het dat bijkomende zaken als huisvesting, persoonlijke ondersteuning en de (locatie van de) stad verschrikkelijk belangrijk. Het niveau van de verschillende scheikunde-opleidingen in Nederland is niet zo heel verschillend, dus dan gaan dit soort secundaire dingetjes wel snel zwaar meewegen.

Hoe nuttig is een iPad voor een scheikundestudent? Als het beeldscherm een beetje goed tegen ethanol en aceton zou kunnen, zou ik me kunnen voorstellen dat dit een prima vervanging (of in ieder geval aanvulling) is van een labjournaal. Een siliconenhoes beschermt prima tegen de meeste chemicaliën. Een tweede punt zijn de studieboeken. Ik zou willen dat ik mijn boeken digitaal aangeboden kreeg, zodat ik die niet meer mee hoefde te zeulen en altijd kon raadplegen. De iPad is veel lichter dan mijn lichtste studieboek en iBooks (het programma waarmee je boeken en PDF’jes kan lezen) werkt prima. Met iBooks kun je snel door pagina’s heen scrollen, highlights aanbrengen, notities maken (en bewerken) en bladwijzers toevoegen. En dan zijn er ook nog een aantal verschrikkelijk interessante apps.

Dus, lieve mensen van universiteiten, hoe gaan we dit aanpakken? Gaan we studies hippe Engelse namen geven (Molecular Science & Technology), gaan we de studie anders inrichten, komen we met goedkope lokkertjes of gaan we echt eens kijken wat de moderne techniek ons te bieden heeft? De Apple iPad is stiekem niet een heel duur lokkertje (iPad is € 500; voor de crappy laptop die de UU mij 4 jaar geleden aanbood, betaalde ik € 800) maar de mogelijkheden zijn verschrikkelijk gevarieerd. Neem twee of drie programmeurs in dienst die handig zijn met Objective C en laat wat masterstudenten Science Teacher Education eens serieus nadenken over een aantal goeie apps voor de iPad. Programma’s voor de iPod, iPhone en iPad kunnen trouwens prima in elkaar gezet worden met behulp van Apple’s iOS SDK. Enig idee op hoeveel vlakken je hier winst kan halen?

Mijn punt is dat er mogelijkheden genoeg zijn om de studie scheikunde te vernieuwen, maar ik krijg het gevoel dat mensen te lang blijven hangen bij oude ideeën. En probeer door de hele iPad-hype heen te prikken. Ik wil absoluut geen Apple-missionaris zijn, maar ervoor zorgen dat onderwijsmensen bezig blijven met het ontwikkelen van het onderwijs. En volgens mij is scheikunde nou weer typisch iets waarbij creativiteit het belangrijkst is.

Maar goed, totdat mijn ideeën hier een beetje opgepikt worden, kan ik jullie in ieder geval geruststellen: de Scheikundejongens-weblog doet het prima op de iPad.

Kijk hier op de site van de VU voor meer informatie over de iPad-regeling; kijk hier op een blog van de VU over het gebruik van een iPad in het onderwijs; lees hier op het forum van Tweakers.net over de chemische nadelen van een iPad in het scheikunde-onderwijs.

Scheikunde op je iPad

Afgelopen zaterdag kwam in Amerika de iPad uit. De Scheikundejongens houden wel van hippe gadgets, maar alleen als ze er ook echt iets mee kunnen. Apple maakt wel meer mooi spul, dus de Scheikundejongens waren één en al oor toen ome Steve ons dit nieuwe speeltje aansmeerde.

Wat de iPad is? Ik ga hier geen uitgebreid overzicht geven van alle functies en voor- en nadelen waarover ik afgelopen weken heb gelezen. De programma’s die je op de iPad gebruikt heten ‘apps’ (van application). De belangrijkste apps voor de gemiddelde gebruiker zijn een fatsoenlijke browser (standaard Safari, maar ik hoop nog altijd op een goeie Opera versie) en een aangepaste versie van iWork (de Office suite van Apple). Maar wat wil de rechtgeaarde scheikundige? Hier een overzichtje van mijn hoogtepunten.

Wikipedia

Ik heb hier al eens wat verteld over hoe je deze encyclopedie moet gebruiken: vertrouw vooral de Engelse wiki en dan wel de bèta-gerelateerde onderwerpen. Natuurlijk werkt Wikipedia gewoon in de browser van de iPad, maar omdat de producten van Apple vaak ook draaien om esthetiek, hebben wat programmeurs zich extra uitgesloofd.

Articles kost €0,79 en levert volgens mij vooral om de mooiigheid. Het ziet er aardig uit, heeft een handige geschiedenisoptie en kent een ‘verras mij’-optie. Heel veel meer is het niet. Maar goed, wat verwacht je dan? Een encyclopedie is een encyclopedie.

Wikipanion is gratis en kan net zoveel als Articles. Het is en blijft advertentie-vrij, wat een voordeel is bij een gratis programma. Een interessante optie is het verstoppen van talen waarin je toch niet geïnteresseerd bent. Als je dus zoekt in het Nederlands en Engels is dit een hele fijne optie.

iWiki kost €1,59 en ziet er wat mij betreft het mooist uit. Deze app geeft je de mogelijkheid om artikelen op te slaan voor het geval je ze eens wil lezen als je geen internetverbinding hebt. Verder ontstijgen de features van de Wikipedia getoond in de browser niet.

Wolfram|Alpha

Al eerder schreef ik eens iets over Wolfram|Alpha. De ‘computational knowledge engine’ is geen vervanger van Google’s zoekfunctie, maar meer een online versie van het fantastische Mathematica.

Toen Wolfram voor het eerst een iPhone-geoptimaliseerde versie uitbracht van Wolfram|Alpha, prijsten ze de app $40. Iedereen lachtte en niemand kocht het, omdat de gemiddelde app niet meer dan een paar euro kost. Nu, met het uitkomen van een iPad versie, is de prijs gezakt naar €1,59 ($2).

Als je nu de versie voor de iPad koopt, krijg je daar de versie voor de iPod Touch/iPhone gratis bij, en visa versa. De iPad versie is niet een opgerekte versie van de kleine iPhone variant en de menubalk aan de linkerkant ziet er erg overzichtelijk uit.

Ook deze applicatie is via je browser te gebruiken, maar als waar Mathematica-fan zou ik deze app serieus overwegen. Als je niks anders doet dan rekenen, geen grafieken zoekt en de database van Wolfram|Alpha kan missen, kun je altijd nog terug vallen op PCalc Lite Calculator.

Het Periodieke Systeem der Elementen

De blogosphere staat er bol van. Het boek ‘The Elements: A Visual Exploration of Every Known Atom in the Universe’ van Theodore Grey (een van de oprichters van Wolfram) is uitgekomen voor de iPad (hardcover Bol.com of Amazon). En dat voor maar €10,99. Ofwel, niet te koop in de iBookstore, maar als app. Het is namelijk meer dan een boek.

Het is een visueel periodiek systeem der elementen met veel achtergrondinformatie. Er zit niet alleen een plug-in achter met Wolfram|Alpha maar de afbeeldingen van ieder element zijn ook fantastisch. Elke afbeelding kan, met een simpele beweging van de vinger, gedraaid worden. Heel fancy.

Ieder element wordt duidelijk uit de doeken gedaan door middel van een lap proza over verschijningsvormen, opvallende details en toepassingen. Zoals het een goed elektronisch boek betaamd, worden in de tekst links weergegeven naar andere elementen, zodat bladeren nog gemakkelijker is.

Meer informatie over deze app kun je vinden op de site van Touch Press (met preview) en Engelse reviews op Boing Boing en Wired|GeekDad. De making-of vind je hier.

Chemische formules

Chemistry Formulaes kost €0,79 en belooft veel informatie te geven over alles wat een chemicus zou willen weten. De app is een verzameling referentiekaarten.

De belangrijkste categorieën omvatten het periodiek systeem der elementen, namen van veelvoorkomende ionen, natuurconstanten, een chemisch verklarend woordenboek en massa’s veelvoorkomende chemische formules. Vergeet jij ook altijd de definitie van enthalpie? Nu nooit meer.

Ik ben erg benieuwd naar de app. Hij is ook voor de iPod Touch en de iPhone beschikbaar. Afgezien van dat de database die achter deze app zit erg uitgebreid lijkt, is er ook een optie die heet ‘Add new category’. Dit biedt volgens mij de mogelijkheid om zelf veel informatie toe te voegen. Je mag dus nooit meer ontevreden zijn over de beperkte hoeveelheid informatie die het programma meegeeft. Je kan altijd zelf meer toevoegen.

En dan nog wat: Mister Chemist

Voor iedereen die geen compleet boekwerk zoekt, maar een kort en bondig periodiek systeem der elementen, is Mister Chemist een goedkope optie. De app kost €1,59 en is duidelijk. Geen geklier eromheen, maar gewoon de meest gewilde data per element.