Teksten opmaken voor beta’s — een LaTeX introductie

Dit bericht is een introductie in onze nieuwe pagina.

Als je een verslag schrijft, zit je dan ook altijd zo te klooien met de bronverwijzingen? Als je op een computer een Word-bestand probeert te openen, is de opmaak dan ook op mysterieuze wijze veranderd? Als je een tekstbestand naar een vriend stuurt met een ander besturingssysteem, ben jij het dan ook zat dat hij/zij het niet kan openen omdat hij/zij niet dezelfde tekstverwerker gebruikt als jij? Houd jij van een esthetisch document maar weet je niet zoveel van typografie? Ben jij het ook zat om een tekstverwerker te moeten kópen en daarna altijd te blijven updaten en upgraden? Snap jij waarom mensen een vulpen gebruiken?

Als je hier steeds ‘ja’ antwoordt, raad ik je extreem sterk aan om over te stappen op \LaTeX (spreek uit als ‘laa-teg’, als in ‘tech-niek’). \LaTeX is niet een tekstverwerker, maar een tekst-zet-systeem. Het is dé manier om een tekst te schrijven zonder na te hoeven denken over de opmaak. Je typt je tekst, zet daaromheen een klein beetje code en een programmaatje ‘compileert’ (bouwt, drukt, zet of bakt) er een PDF van.

Deze manier van tekstzetten is erg populair bij beta’s (vooral natuur- en wiskundigen), maar nog veel te weinig bij scheikundigen, en daar willen wij iets aan doen. \LaTeX is fantastisch als je veel omgaat met bronnen (raak jij ook altijd de tel kwijt?), formules (zowel wiskundig als scheikundig), afbeeldingen (nooit meer nadenken over waar je ze neerzet) en nog veel meer. En omdat wij ‘a’ zeggen, zeggen wij ook ‘b’: om jullie snel en kort te introduceren in de gemakken die LaTeX biedt en omdat we begrijpen hoe lastig is om iets nieuws te leren, hebben we een introductiepagina over \LaTeX gemaakt. Daar staat hoe je het moet installeren, gebruiken en de simpele handleidingen die ik gebruikte om het te leren.

Een voorproefje. Als je het volgende typt

\documentclass[11pt,a4paper]{article}

\usepackage[dutch]{babel}
\usepackage{url}

\title{\LaTeX\ door Scheikundejongens}
\author{Aldo G.\,M.\,Brinkman \& Mark Vis}
\date{\today}

%%% EINDE PREAMBLE %%%

\begin{document}
\maketitle

Dit is een \LaTeX handleiding voor iedereen, door de Scheikundejongens.
\section{Hoe en wat?}
Lees meer op \url{https://scheikundejongens.nl/latex}
.

\end{document}

…verschijnt er…

Ziet dat er niet kinky uit? Zonder enige opmaak. En geef toe, als je even goed naar de code kijkt, zie je dat er niks gebeurd is. Wil je dit ook leren? Geen probleem, niet moeilijk, helemaal gratis. Lees hier verder.

Tot slot een aanmoediging voor als je het niet meer zit zitten, die tevens mijn lijfspreuk is over tekstverwerken.

Als het opmaken van een tekst in MS Word niet lukt, ligt dat meestal aan Word; als het opmaken van een tekst met \LaTeX niet werkt, ligt dat altijd aan jezelf.

Veel succes.

Posterwedstrijd

Ook dit jaar houden de Scheikundejongens een zomerstop. Dat betekent dat we tot woensdag 1 september geen enkele garanties meer geven op uw wekelijkse hoeveelheid ontspannen chemie. We wensen jullie allemaal een zalige zomer toe met veel standaardomstandigheden (25 ºC, 1 atm) en een niet al te hoge partiële waterdampdruk. Lijkt mij lekker.

Maar jullie hoeven ons niet helemaal te missen in de zomer. We hebben een opdracht voor jullie. Wie maakt de leukste promo-poster voor de SJs? Ga los met Photoshop, Illustrator, InDesign, Paint, Skitch of wat je maar wilt. Gebruik, als je wil, de posters die al op de Promo-pagina staan. Resultaten van jullie creativiteit kunnen jullie insturen met het contactformulier. Enige eis is dat jullie resultaat niet groter is dan 5 MB.

Natuurlijk hebben we misschien wel een leuke prijs. Een blokje cadmium ofzo. Of wat koningswater. Bij wijze van goedbedoelde aanmoediging zal ik jullie mijn aller eerste Photoshop ervaring delen. Enjoy.

Imagine scholierenwedstrijd 2010

Wereldverbeteraars verenigt u, want ook dit jaar houdt Imagine een wedstrijd voor middelbare scholieren. Vorig jaar schreven we er ook iets over. Die wedstrijd werd toen gewonnen door de Biozak. Een idee om in Guatemala houtkap te reduceren en de levensomstandigheden te verbeteren, door met een vergister gas uit afval te winnen. Met biochemie redt je de wereld.

Dit jaar is er weer een wedstrijd. Zit je op de middelbare school, doe je een NG of NT profiel en begin je vanaf september aan je profielwerkstuk? Imagine heeft een aantal projectvoorstellen waaraan je mee kan doen in groepjes van 2–5 scholieren. Die projecten hebben stuk voor stuk te maken met hoe je Life Science & Technology gebruikt om de bevolking van een ontwikkelingsland te helpen. Zo kun je denken aan brandstof maken voor auto’s met behulp van algen, of nieuwe geneesmiddelen halen uit planten. Je kunt overigens ook deelnemen zonder dat je het businessplan op school als profielwerkstuk inlevert.

Om de benodigde informatie te verzamelen, ga je met een wetenschapper het lab in om proefjes te doen. In de loop van februari moet je profielwerkstuk af zijn. Een jury selecteert op basis van de profielwerkstukken de finalisten. Tijdens de finale presenteer je je plan aan een expertjury, begeleid door een promotiefilmpje. Het groepje met de beste presentatie en het beste verslag wint Imagine en mag op bezoek in het land waar hun project wordt uitgevoerd.

Als scholier vind je hier meer informatie; als docent hier.

Maar wacht, er is meer. Ben je vakspecialist en lijkt dit je leuk? Stichting Imagine Life Sciences zoekt ook nog wetenschappers die hen kunnen steunen en enthousiasme voor hun vak willen uitdragen door middel van het indienen van een projectvoorstel. Als wetenschapper houd je o.a. een practicum voor de leerlingen, waarin ze kennis maken met de in het projectplan voorgestelde technologie. Meer informatie lees je hier.

Bizarre link

Vorige week op een feestje drukte een chemicus mij een krantenknipsel in de handen. Voor de wat jongeren onder ons: vroeger werd het nieuws éénmaal per dag op papier gedrukt en daarna rondgebracht. De aanbieder van het uitgeknipte stukje papier wist me niet te vertellen wanneer het gedrukt was maar de advertenties op de achterkant van het knipsel waren bizar. De aangeboden goederen werden van de hand gedaan voor bedragen met een vreemde eenheid. Den gulden.

Het knipsel beschreef een website die opgericht is in 1997. Bizarre Labs zegt een museum te zijn voor klassieke doe-het-zelf experimenten. De webstek won verschillende prijzen, maar allemaal in het vorig millennium (toen Yahoo! nog hip was en het Internet nog een vrachtauto). Desalniettemin heb ik me kansloos lang vermaakt met alle experimenten die er te vinden zijn.

Ik kan hier lang of kort over zijn, maar ik stel voor dat je zelf een kijkje neemt. Fantastische nostalgische gevoelens maakten zich van mij meester, aan een stijl waarin websites gelukkig niet meer worden gemaakt. Klik snel door naar de categories pagina voor veel experimenten die je, zo wordt beloofd, thuis in je eigen keuken kan uitvoeren. Maar je scheikundedocent wil er vast wel een aantal in de les doen.

Bedankt voor de tip, pappa van Anne

Chemische fomules in Word

Als je iets schrijft over scheikunde, wil je nog wel eens een structuurformule in je tekst zetten. Er zijn een aantal programma’s die hele mooie structuurformules (zowel 1D als 2D, soms 3D) kunnen maken. Verreweg het meest fantastische en uitgebreide chemische programma dat ik ken, is Chemdraw. Maar voor iedereen die de $2.000 wat veel geld vindt voor een kopie van ChemDraw, heeft Microsoft een alternatief.

Chemistry Add-In for Microsoft Office Word — of wat korter, Chem4Word — is gratis en open-source. Dat betekent dat iedereen het mag gebruiken en programmeurs/ontwikkelaars zijn vrij de code aan te passen. Misschien wat minder interessant voor de gemiddelde gebruiker: Chem4Word gebruikt Chemical Markup Language (CML), dat gebaseerd is op XML. De clou is dat de onderliggende code platte tekst is, maar dat die wel plaatjes kan genereren.

Pablo Fernicola legt in het volgende (Engelse) filmpje uit hoe het werkt. Merk op dat Chem4Word alleen werkt voor Office 2007 en 2010. Als je een oudere versie draait: bespaar je de moeite.

Voor hen die een gratis programma zoeken dat chemische formules en structuren maakt, is er nog ChemSketch Freeware. Dit programma is voor niet-commerciële doeleinden en de gratis versie komt zonder technische ondersteuning. Als je dus vragen hebt, of het is kapot, word je door de makers niet geholpen.

En dan sluit ik graag af met mijn lijfspreuk over tekstverwerken:

Als het opmaken van een tekst in MS Word niet lukt, ligt dat meestal aan Word; als het opmaken van een tekst met LaTeX niet werkt, ligt dat altijd aan jezelf.

Chem4Word via Chemical & Engineering News