Mark – Pagina 2 – Scheikundejongens

Breaking Bad bij de VPRO

Ik ben al tijden enorm fan van de serie Breaking Bad, waar ik vorig jaar ook al wat over schreef. De serie gaat over een scheikundeleraar, Walter White, bij wie terminale longkanker wordt vastgesteld. Er zijn wel wat behandelingen mogelijk die Walter langer kunnen laten leven, maar die zijn peperduur en worden niet vergoed door de verzekering. Ook wil Walter dat zijn familie niet in financiële problemen komt als hij er straks niet meer is. Om aan geld te komen, besluit Walter met een oud leerling methamfetamine (ook wel bekend als crystal meth) te gaan maken en verkopen. Dat leidt natuurlijk tot alleen maar meer ellende. Tip van de Scheikundejongens: niet doen dus.

Voor iedereen die deze serie graag ook wil zien, is er goed nieuws: de serie komt nu ook in Nederland op de televisie, want de VPRO gaat hem uitzenden. Van maandag 2 januari tot 9 januari wordt dagelijks een aflevering van seizoen 1 uitgezonden, om 23.15 uur op Nederland 3. Daarna, vanaf 15 januari, wordt elke zondag een aflevering van seizoen 2 uitgezonden op dezelfde tijd en zender. Kijken dus!

Welkom flerovium en livermorium!

Het gaat hard met de uitbreiding van het Periodiek Systeem der Elementen. Twee jaar terug berichtten we nog dat element 112, copernicium (Cn), officieel werd erkend. Even later waren daar de berichten die het bestaan van het nog naamloze element 114 bevestigden. Dit jaar werden zowel element 114 als 116 officieel erkend door de IUPAC. Bij erkenning door de IUPAC, hoort ook het geven van een naam aan de elementen.

Beide elementen zijn ontdekt door een samenwerking tussen een Russisch en een Amerikaans onderzoeksinstituut, namelijk het Joint Institute for Nuclear Research in Dubna en het Lawrence Livermore National Laboratory in Californië. De namen die nu zijn voorgesteld door de ontdekkers zijn flerovium (Fl) voor element 114 en livermorium (Lv) voor element 116. Flerovium is vernoemd naar de oprichter van het Russische onderzoeksinstituut (Georgi Flerov), terwijl livermorium is vernoemd naar de oprichter van het Amerikaanse instituut (Lawrence Livermore).

Bekijk in onderstaand filmpje het commentaar van Professor Poliakoff op de naamgeving van de twee elementen.

De naamgeving van de twee elementen is nog niet definitief. De komende vijf maanden mag iedereen zijn commentaar indienen bij de IUPAC, waarna de IUPAC de namen nog kan aanpassen. Bij de naamgeving van Copernicium werd er bijvoorbeeld een kleine wijziging doorgevoerd: het voorgestelde symbool was Cp, maar om verwarring te voorkomen, is het uiteindelijk Cn geworden. Bij flerovium en livermorium lijkt de kans op grote wijzingen klein, maar wacht voor de zekerheid dus even met het bestellen van een nieuw periodiek systeem.

Gedachte-experimenten in 60 seconden

Om bij te komen van alle drukte van CHAINS, een mooi filmpje van de Open University ter ontspanning. In dit filmpje worden verscheidene beroemde gedachte-experimenten, zoals Schrödingers kat en de tweelingen-paradox, uitgelegd in 60 seconden. Natuurwetenschap, uitgelegd in duidelijke taal. Van dit soort filmpjes zouden er meer moeten zijn.

Het probleem met de kilogram – deel 2

Ruim anderhalf jaar geleden schreven we een stukje over het probleem met de kilogram. Kort samengevat is de kilogram de énige eenheid die nog is gedefinieerd aan de hand van een fysiek object: ergens in Frankrijk ligt een blok van platina/iridium, en dat blok is per definitie exact één kilogram. Gaat dat ding stuk, dan hebben we een probleem, want we kunnen er niet meer eentje bijmaken: we weten dan immers niet meer wat een kilogram moet zijn.

Een oplossing is gelukkig in zicht en komt voort uit de constante van Avogadro. Nu wordt de constante van Avogadro experimenteel gemeten, aan de hand van de definitie van de kilogram. Het plan is om dit om te draaien: zet de constante van Avogadro vast en bepaal daaruit wat één kilogram is.

Ook in Groot-Brittanië speelt dit probleem. Daar gebruikt men niet de kilogram maar de pond als eenheid van massa. Ook die is gedefinieerd aan de hand van een klompje metaal dat ergens in een kluis in London ligt. Normaal gesproken krijgt niemand die te zien, laat staan dat iemand hem mag vasthouden, maar voor The Professor van de Periodic Videos werd een uitzondering gemaakt. Bekijk het filmpje hieronder.

Tegenlicht: Holland gets talent

Vorige week schreef Aldo al over het nieuwe initiatief “Heeft de chemie toekomst?” van de VNCI, dat mensen ervan moet overtuigen dat de chemie nog wel degelijk toekomst heeft in Nederland. Maar er is wel een probleem: er zijn te weinig hoogopgeleide studenten en arbeidskrachten in Nederland met een technische achtergrond. En dat terwijl er in Azië juist een overschot is aan bèta’s. De ideale oplossing is natuurlijk om meer bèta’s in Nederland op te leiden, maar dat is op zijn minst een langetermijnproject. Veel onderzoeksinstituten en bedrijven zijn er dus in geïnteresseerd om Aziatisch toptalent naar Nederland te halen. Maar hoe pak je dat aan?

Hierover zond Tegenlicht afgelopen maandag een documentaire uit, als vervolg op de pijnlijke aflevering van vorige week over de kenniscrisis in Nederland. Er worden twee dames van het bedrijf International Top Talent gevolgd, die voor het Dutch Polymer Institute op zoek gaan naar vijf PhD-studenten en Postdocs uit China. Eén van de twee dames werkt in China en rekruteert bij top-universiteiten uit dat land goede studenten. Daarbij wordt niet alleen gelet op wetenschappelijke vaardigheden, maar juist ook op hun Engels, persoonlijkheid en motivatie.

De documentaire maakt hiermee nog eens duidelijk dat Nederland wel heel hard roept dat we bij de top 5 van de wereldwijde kennis-economiën willen behoren, maar als dit zo doorgaat, krijgt de Nederlandse industrie een groot probleem.

Bekijk de uitzending hieronder, op de site van Tegenlicht, of op Uitzendinggemist.

Tot slot nóg een kijktip. Morgen om 20:25 op Nederland 3 zendt de Keuringsdienst van Waarde een aflevering uit over het verschil tussen 24- en 48-uurs deodorant. Uit betrouwbare bron heb ik vernomen dat ze op het Scheikunde-practicum van de Universiteit Utrecht geweest zijn om de bestanddelen van de deodoranten te analyseren met AAS. Hopelijk krijgen we dit keer geen fietswrak-achtige toestanden.