Regelmatig schrijven we over de filmpjes van Periodic Videos, gemaakt door een stel scheikundigen van de Universiteit van Nottingham. Periodic Videos heeft ook een natuurkundig broertje genaamd Sixty Symbols. Het oorspronkelijke plan was om bij zestig natuurkundige symbolen een video te maken. In middels hebben ze die zestig symbolen gehad en zijn ze aan een tweede serie van zestig begonnen.
Hoewel de video’s strikt genomen over natuurkunde gaan, zijn ze vaak genoeg ook leuk voor scheikundigen. Zo hebben ze een mooie video die laat zien waar druk vandaan komt, eentje over de Brownse beweging en over nanotechnologie. En recentelijk kwamen ze met een video over het verwarmen van elastiekjes. Bedenk voor het bekijken van de video eens wat er met een elastiekje gebeurt als je het verwarmt: wordt ‘ie langer of wordt ‘ie korter?
Bekijk de video voor het antwoord en uitleg. Had je het goed?
P.S. Iedereen die zich ergert aan mensen die ‘disorder’ gebruiken in plaats van ‘entropie’, krijgt een bonuspunt.
Ach ja, de ruggengraad van de scheikunde. Het overzicht der overzichten; het naslagwerk der naslagwerken; de tabel der tabellen. Wat zouden we zonder moeten?
Element Hunters is een science-fictionanime serie die kinderen wil leren over het periodiek systeem der elementen. Het verhaal gaat dat er elementen verdwijnen. Eerst verdween rubidium, wat een enorme catastrofe veroorzaakte. Later verdwijnen meer elementen zoals stikstof, goud, zuurstof en koolstof. Natuurlijk moet dit zo snel mogelijk gestopt worden en een team wordt gevormd, genaamd Element Hunters. De teamleden zijn allemaal jonger dan 15 jaar, omdat de leden een flexibel brein moeten hebben voor de uitputtende opgave de wereld te redden. Mijn favoriete quote: “Zijn huid is zo sterk door Bose-Einstein condensatie. Het is meer superwapen dan ieder ander superwapen.”
Precies, dat was ook mijn eerste reactie. Ik kan nu natuurlijk een lang betoog houden over waarom ik dit wel of niet een goeie serie vind, en wat ikzelf anders zou doen als ik de regisseur was geweest, maar jullie vinden het vast veel interessanter om deze curiositeit zelf te bekijken. Wij presenteren u, aflevering 1 (Japans gesproken, Engels ondertiteld). Het lijkt als onderstaande video het niet doet door een error, maar dat is een grapje. Klik.
En voor iedereen die meer wil: er zijn genoeg torrents op het web te vinden waar wij om principiële redenen niet heen mogen verwijzen. Have fun.
Vorig jaar maart werd er een reclame uitgezonden voor een deodorant waarin zilvermoleculen zouden zorgen voor minder geurtjes. Toen knapte er iets. Tijdens een pauze hebben we er hard om gelachen. Alsof we kiespijn hadden. En van het een kwam het ander. Geïnspireerd door het succes van de Wiskundemeisjes begonnen we de Scheikundejongens (SJs).
En bij een verjaardag, horen cadeautjes! Na lang nadenken hebben we maar één wens. Of eigenlijk wel meer, maar één daarvan is gratis: een eigen Wikipedia entry. Zelfbevlekking all over the place.
Nu een interessante vraag. Wie zijn onze bezoekers? Geen idee. Maar, gelukkig heeft Google het antwoord. Bij wijze van feestje, een heleboel experimentele data die we frivool zullen interpreteren. Klik op een afbeelding voor een vergrootte versie.
Het aantal bezoeken is ongelijk aan het aantal bezoekers. De dip rond de jaarwisseling komt natuurlijk doordat we in de kerstvakantie niet gepubliceerd hebben.Natuurlijk zijn we ook geïnteresseerd in hoe laat onze bezoekers langs komen. Kleine dipjes rond etenstijd.
Natuurlijk zijn we ook geïnteresseerd in hoe laat onze bezoekers langs komen. Kleine dipjes rond etenstijd.
Maar nu de vraag: waar komen onze bezoekers dan vandaan? Van alle bezoeken komt 85% uit Nederland en ongeveer 10% uit België.
Verreweg de meeste bezoeken komen uit Utrecht (17%) en Amsterdam (11%)
En wat voor OS en software gebruiken onze bezoekers?
Van de Windowsgebruikers gebruikt 63% XP, 28% Vista en 6% Windows 7. Van de Macintoshgebruikers draait ongeveer 46% Intel Leopard, 40% Snow Leopard en 6% Leopard op een PowerPC.
Browsers?
Van de Internet Explorer begruikers gebruikt 50% niet de laatste versie (IE 8), van de Firefox gebruikers gebruikt 90% geen FF3.6.
En als laatste de combinatie browers per besturingssysteem.
Tot slot de vraag wat de SJs ons allemaal hebben opgeleverd. 140 Berichten, 6 pagina’s en meer dan 300 reacties. In het afgelopen jaar zijn we tweemaal van domeinnaam gewisseld en we zijn erg blij met de huidige opzet van de weblog. Vooral de nieuwe profielwerkstukpagina vinden we een hele aanwinst. Natuurlijk zullen we hem blijven updaten, maar we zijn altijd bezig om nieuwe dingen te verzinnen voor de SJs. Zo hebben we sinds een maand of wat ook een eigen Twitter waar we inside scoops los laten en updaten over nieuwe berichten op de SJs. En de SJs zijn ook prima te volgen via de iPod Touch en iPhone.
En de grootste hoogtepunten? Een respectabele trouwe fanbase, twee aanbiedingen voor een column, één aanbieding om een boek te gaan schrijven, een baan én een televisieoptreden.
Het is weer tijd voor een lijstje video’s. Eigenlijk vind ik het te verschrikkelijk voor woorden, maar goed. Wij presenteren u de Symfonie der Wetenschap.
John Boswell is de grote componist achter dit project. Het idee is om wetenschappelijke kennis op een nieuwe manier over te brengen. Daar houd ik wel van. Dit gaat met muziek. De laatste keren dat ik dit een goed idee vond was met de Nanosong, The Safety Song en They Might Be Giants. Owja, en natuurlijk (de Nederlandse vertaling van) Het Elementenlied. Zo, genoeg zelfbevlekking, tijd voor de eerste aflevering:
De eerste aflevering van de serie gemuziekte video’s stamt uit eind 2009. Alle afleveringen zijn oude interviews en onderdelen van documentaires. Het geluid is zo aangepast, dat het geheel melodieus wordt. Of dit goed gelukt is, zal ik in het midden laten.
Het hele idee achter de video’s is om kinderen (!) een beter beeld te geven waar wetenschap — en filosofie, maar ik vind dat dat eigenlijk wel bij ‘wetenschap’ hoort — om draait. Op de eerste video is een boel feedback gekomen waardoor de volgende video’s verbeterd konden worden. De componist zegt dat hij hier erg blij mee was omdat hij nog steeds graag lesmateriaal wilde maken en niet alleen hippe muziek.
Alle liederen zijn op de site te downloaden als onder andere mp3. Alle video’s zijn in het Engels, maar wel allemaal voorzien van (Engelse) ondertiteling. Toch zou ik het zeker willen aanraden als lesmateriaal. Misschien iets voor op een middelbare school met tweetalig onderwijs? Wat vinden jullie ervan?
Een boel dingen die voor ons in het dagelijks leven vanzelfsprekend zijn, worden compleet anders wanneer de zwaartekracht weg zou zijn. We hebben allemaal wel eens gewichtloze astronauten in de ruimte zien spelen met waterdruppels: die worden perfect rond als gevolg van de oppervlaktespanning. Drinken bijvoorbeeld wordt dus al lastig, want water blijft niet meer in een bekertje zitten.
Maar ook chemische processen worden beïnvloed door zwaartekracht. Neem nou het branden van een kaars. Wanneer je dit op aarde doet, zie je een gele, langwerpige vlam. Door de hoge temperatuur is de dichtheid van de vlam lager dan de lucht eromheen. Je krijgt dus convectie: de gassen in de vlam, zoals nog onverbrand kaarsvet, koolstofdioxide, water en allerlei tussenproducten, stijgen op en daardoor wordt lucht aangezogen aan de onderkant. Dit geeft de vlam zijn langwerpige vorm. Ook krijg je hierdoor onvolledige verbranding: hoger in de vlam is de temperatuur lager. Er ontstaan dan roetdeeltjes die (als een zwarte straler) oplichten in de vlam. Dit geeft de vlam zijn gelige kleur.
Zónder zwaartekracht maakt het niet meer uit dat de dichtheid van warme lucht lager is. Warme lucht stijgt niet meer op, dus wordt er geen verse lucht aangezogen. De vraag is dus: kan een kaars dan nog wel branden in de ruimte? En waarom wel of niet?
Ook de ruimtevaartorganisatie NASA stelde zichzelf deze vraag. Het antwoord zie je op het plaatje hiernaast. Kaarsen branden dus prima in de ruimte, maar doen dat wel heel anders dan op aarde. De vlam is niet meer langgerekt en geel, maar bolvormig en blauw. Er is geen convectie, dus de vlam blijft bolvormig en moet door middel van diffusie aan zuurstof komen. Dit is een traag proces, maar het betekent tegelijk dat er volledige verbranding plaats kan vinden. Allerlei tussenproducten worden niet meer te snel weggevoerd, dus er ontstaat geen roet en de vlam is dus niet meer geel.
Als je goed kijkt — en in onderstaand plaatje is dat nog iets beter te zien — zie je ook dat de verbranding alleen plaatsvindt aan het ‘oppervlak’ van de bol. Dat kan ook niet anders: binnen de bol is er geen zuurstof, buiten de bol geen brandstof.
Tot slot vond ik ook nog een artikel van de NASA over het verbranden van waterstof in bij gewichtloosheid. Het waterstof vormt dan brandende bolletjes. Bolbliksem kende ik wel, maar bolvlammen waren nieuw voor me. Gaaf!
