Geef je op voor De Slimste Scheikundige

Bij welke temperatuur kookt helium? Welke stof zorgt voor kurksmaak in wijn? Waar ruikt de ester butylbutyraat naar? Weet jij het goede antwoord op deze vragen? Dan kun je meestrijden naar de titel van ‘De Slimste Scheikundige.’

Om het 115-jarig bestaan van de Koninklijke Nederlandse Chemie Vereniging te vieren, organiseren zij deze quiz. Er zijn zes voorrondes en 1 finale. De hoofdprijs bestaat uit een glazen standaard en een geldbedrag van €1150. De finale vindt 9 oktober plaats in Diligentia in Den Haag en wordt gepresenteerd door niemand minder dan Philip Freriks.

Het publiek luistert aandachtig naar de vragen die Aldo stelt. Zou De Slimste Scheikundige van Nederland hier al op de foto staan? Foto: Ruben van Meerkerk.

De voorrondes vinden de komende maanden plaats, maar ook verspreid door het hele land. De eerste ronde vond plaats in Leiden en werd gewonnen door Michael Meijer. Hier is een overzicht van data en locaties van de overige 5 rondes:

  • 26 maart Groningen
  • 9 april Terneuzen
  • 15 mei Enschede
  • 29 mei Geleen
  • 7 juni Oss

Geef je hier op om mee te doen aan de voorrondes.

Michael Meijer ontvangt een medaille omdat hij de voorronde in Leiden won. Foto: Ruben van Meerkerk.

De voorrondes worden gepresenteerd door de legendarische Scheikundejongens zelve! Dus heb je ons al eens willen ontmoeten, of wil je je scheikundige kennis testen? Geef je dan snel op. Meedoen is gratis en inschrijven kan tot op de dag van de quiz. We zien je graag verschijnen!

De prijzen die te winnen zijn: een glazen standaard en €1150 voor de winnaar van de finale, en een medaille voor de regiowinnaar.

edit Datum voorronde Geleen toegevoegd.

Ideetje voor het IYC2011

We schreven al eerder over de aankondiging van het Internationale Jaar van de Chemie (IYC) in 2011. Wij riepen op tot een feestje. Twee weken later is de KNCV erg benieuwd naar uw inbreng. Ze verlangden een idee van een half A4, voor eind mei. De haalbaarheid willen ze graag overleggen met U.

Eigenwijs als we zijn, trekken we ons hier niks van aan. Een open verzoek naar jullie allemaal: ons idee.

Schilderij van Ilya Repin en shop door Christopher

Het ultieme toonbeeld van de scheikunde is natuurlijk het periodiek systeem der elementen. Iedereen weet dat de Russische natuur- en scheikundige Dmitri Mendeleev de vormgever van dit fantastische overzicht is. Maar wat niet iedereen weet, is het onderwerp van zijn promotieonderzoek. Ook die goeie ouwe Mendeleev is ooit doctor geworden.

Op 4 februari 1865 sprak hij een rede uit waarna hij werd gepromoveerd tot doctor in de (natuur)wetenschappen. De titel van de rede: “Рассуждение о соединении спирта с водой” (“Verhandeling over de Combinaties van Water met Alcohol”). Conclusie? Als vodka minder dan 38% alcohol bevat, smaakt het waterig; meer dan 38% geeft een branderige smaak. Hoe hij hierachter is gekomen? Het eigenvolume van watermoleculen en ethanolmoleculen, in combinatie met de hoeveelheid ethanolmoleculen die om een watermolecuul passen. Super dik!

Mijn idee is om op vrijdag 4 februari 2011 een feestje te bouwen ter ere van de geweldige Dmitri Mendeleev. We komen samen op een nog nader te bepalen locatie en zullen daar een ode brengen aan al het goede dat de chemie ons voortbracht. De gaafste experimenten zullen gedemonstreerd worden; optredens van bands als The Chemical Brothers en We Are Scientists; lezingen over de overgang van alchemie naar scheikunde; misschien een lezing van prof. dr. Martyn Poliakoff (uit Periodic Videos); een periodieke collectie der elementen; ijsjes maken met vloeibaar stikstof; en natuurlijk is er naderhand een borrel. Wat vinden jullie?

Met dank aan Andrei voor het vertalen van datum en titel van het proefschrift

2011: Internationaal Jaar van de Chemie

Mme. Marie Curie, 1911

In 1905 publiceerde Albert Einstein vier artikelen die de wetenschap veranderden. Een waarmee hij de Nobelprijs won, een waarmee hij het bestaan van moleculen bewees, een waarin hij stelde dat massa en energie equivalent zijn (of zoals de meesten het zich herinneren: $E=mc^{2}$) en een over zijn ideeën over (speciale) relativiteit. Honderd jaar later, in 2005, werd het jaar van de natuurkunde gevierd.

In 1911 kreeg Marie Curie de Nobelprijs voor de scheikunde (8 jaar nadat ze hem voor de natuurkunde kreeg). Ze verdiende de prijs voor haar bijdragen in de vooruitgang van de chemie, voor de ontdekking van de elementen radium en polonium, de isolatie van radium en voor de studie ernaar. Komend jaar, 2011, zal het jaar van de scheikunde gevierd worden. In Nederland zal de KNCV dit feest promoten en mede mogelijk maken.

De doelen die gesteld zijn, zijn duidelijk: publieke waardering van de chemie vergroten, meer belangstelling van jongeren voor de chemie creëren, meer enthousiasme voor de creatieve toekomst van de chemie genereren (die is namelijk “essentieel voor duurzaamheid en verbetering van onze levenswijze”) en tot slot, vieren dat Marie Curie de Nobelprijs voor de scheikunde kreeg door “de bijdrage van vrouwen aan de chemie onder het voetlicht te brengen”. Doelgroepen zijn (wie niet?) jongeren, vrouwen, volwassenen (het brede publiek) en chemici.

Mooie woorden en nobele doelen, maar hoe gaat dit werken? Lieve lezers, als jullie ideeën hebben over hoe chemie uit te leggen, zijn wij één en al oor. Ik hoor graag van iedereen: scholieren, docenten, studenten, wetenschapsjournalisten, iedereen. En ik weet zeker dat grote organisaties als C3, Kennislink, KNCV, NVON, NWO-CW en de VNCI meelezen, dus vertel het ons. Komt er een flash mob? Gratis uitdeel-dingetjes? Live concerten? Lezingen of colleges? Gaan we met z’n allen verkleed als element of onze favoriete scheikundige, op een afgesproken dag? Je hebt geen idee hoe leuk we het vinden om over dit soort initiatieven te horen.

En dan sluit ik graag af met mijn lijfspreuk over feestjes:

Ieder excuus is een goed excuus voor een feestje.

KNCV Onderwijsprijs

Tube Your Future is een initiatief van Science Center NEMO om middelbare scholieren een filmpje te laten maken over een professional. Hierdoor wil Tube Your Future scholieren kennis laten maken met enthousiaste bètawetenschappers en techneuten. Een groepje van vijf scholieren krijgt de opdracht om iemand te interviewen door hun eigen vragen te stellen. Daarna maken ze hier een leuk en creatief filmpje van om zo weer anderen een indruk te geven van wat het beroep van de professional nu inhoud.

Eva van den Berg is middelbare school docent scheikunde die eind 2007 een soortgelijk idee kreeg. Zij had een collega (Ingrid van der Wiel) die onderzoek deed naar Alzheimer als docent-onderzoeker bij AMOLF. Leerlingen interviewen iemand om zo andere leerlingen te laten zien wat het betekent om als scheikundig onderzoeker te werken.

Docent Eva werkt dus als docent scheikunde op het Stedelijk Gymnasium in Leiden. Daar was al een ploegje leerlingen actief met filmen van een schoolsoap en af en toe een reporters klusje. Deze fimploeg staat onder leiding van Jurriaan Kamps.

Lang verhaal, maar nu komt de clue: docent Eva is genomineerd voor de KNCV Scheikunde Onderwijsprijs vanwege ‘Onderzoek de onderzoekers’. Ze heeft met drie leerlingen (Jurriaan Kamps, Bauke Moerman en Ward van Es) het filmpje opgenomen en zal op 6 november gepresenteerd worden op de Woudschotenconferentie; 2 december wordt de winnaar bekend gemaakt en de prijs uitgereikt op Het Element. En wij, de Scheikundejongens, willen als platform dienen om het te laten bekijken door docenten en scholieren die op zoek zijn naar zoiets.

Jurriaan Kamps beschikt over het auteursrecht van bovenstaand filmpje. Het is niet toegestaan de film te downloaden, noch vanaf de Scheikundejongens.nl blog, noch vanaf een andere plaats. De Scheikundejongens hebben expliciet het uitzonderlijke recht gekregen om deze film hier te plaatsen. Als je in contact wil treden met Jurriaan kun je ons contactformulier invullen en wij zullen er dan voor zorgen dat het bericht bij Jurriaan terecht komt.